Patrologiae Cursus Completus

 Patrologiae Cursus Completus

 Elenchus Operum Quae In Hoc Tomo Continentur.

 Elenchus Operum Quae In Hoc Tomo Continentur.

 Eusebii Pamphili De Vita Beatissimi Imperatoris Constantini

 Eusebii Pamphili De Vita Beatissimi Imperatoris Constantini

 Liber Primus.

 Caput Primum. Prooemium de morte imperatoris Constantini.

 Caput II. Prooemium de filius Constantini imperatoribus

 Caput III. De Deo pios principes honorante et tyrannos puniente.

 Caput IV. Quod Deus Constantinum honoraverit.

 Caput V. Quod XXX quidem annis regnavit: vixit autem plusquam

 Caput VI. Quod Dei quidem famulus, gentium autem victor fuerit.

 Caput VII. Comparatio ejus cum Cyro Persarum et Alexandro Macedonum rege.

 Caput VIII. Quod orbem propemodum universum subegerit.

 Caput IX. Quod pii imperatoris filius imperium filiis reliquit.

 Caput X. Quod historia haec necessaria, et ad formandos mores utilis sit.

 Caput XI. Quod sola Constantini gesta quae ad pietatem pertinent narratarus sit.

 Caput XII. Quod Constantinus in tyrannorum aedibus, sicut Moses, educatus sit.

 Caput XIII. De patre ejus Constantio, qui Christianos ut Diocletianus et Maximianus persequi noluit.

 Caput XIV. Quomodo Constantius exprobrata ipsi a Diocletiano paupertate, aerarium impleverit, et postea collatoribus pecuniam reddiderit.

 Caput XV. De persecutione ab aliis concitata.

 Caput XVI. Quomodo Constantinus simulans se simulacra colere, eos quidem qui sacrificare parati essent expulerit: illos vero qui se Christianos profit

 Caput XVII. De affectu et amore ejusdem Constantii erga Christum.

 Caput XVIII. Quod post abdicationem Diocletiani et Maximiani, Constantius primus Augustus fuit, numerosa prole insignis.

 Caput XIX. De filio ejus Constantino, qui adhuc adolescens una cum Diocletiano in Palaestinam venit.

 Caput XX. Constantinus propter Diocletiani et Galerii insidias ad patrem revertitur.

 Caput XXI. Mors Constantii Constantinum filium imperatorem relinquentis.

 Caput XXII. Quomodo elato Constantio, Constantinus a militibus Augustus appellatus sit.

 Caput XXIII. Interitus tyrannorum brevis commemoratio.

 Caput XXIV. Quod Constantinus imperium Dei arbitrio sit consecutus.

 Caput XXV. Constantini de Britannis et Barbaris victoriae.

 Caput XXVI. Quomodo Romam Maxentii tyrannide liberare decreverit.

 Caput XXVII. Quod Constantinus eorum qui simulacra coluissent interitum considerans Christianismum potius elegit

 Caput XXVIII. Quomodo Deus oranti visionem ostenderit in coelo sub meridiem, crucem videlicet lucidam cum inscriptione, monente ut in hac vinceret.

 Caput XXIX. Quomodo Christus Constantino in somnis visus, praeceperit ut signo ad crucis formam facto uteretur in bellis.

 Caput XXX. Fabricatio ejus signi ad crucis similitudinem.

 Caput XXXI. Descriptio signi instar crucis formati quod Romani labarum vocant.

 Caput XXXII. Quomodo Constantinus Catechumenus factus sacras Scripturas perlegerit.

 Caput XXXIII. De adulteriis a Maxentio Romae perpetratis.

 Caput XXXIV. Quomodo uxor praefecti, pudicitiae servandae causa mortem sibi conscivit.

 Caput XXXV. Caedes populi Romani jussu Maxentii.

 Caput XXXVI. Magicae artes Maxentii, et alimentorum penuria Romae.

 Caput XXXVII. Maxentii exercitus in Italia superati.

 Caput XXXVIII. Maxentii interitus in ponte Tiberis.

 Caput XXXIX. Ingressus Constantini in urbem Romam.

 Caput XL. De Constantini statua crucem tenente, et de ejus inscriptione.

 Caput XLI. Exultatio provinciarum, et largitiones Constantini.

 Caput XLII. Honores episcopis delati, et ecclesiarum extructiones.

 Caput XLIII. De Constantini in pauperes beneficentia.

 Caput XLIV. Quomodo synodis episcoporum interfuit.

 Caput XLV. Quomodo insipientes toleraverit.

 Caput XLVI. Victoriae de Barbaris relatae.

 Caput XLVII. Mors Maximiani et aliorum quorum insidias Deo revelante Constantinus deprehenderat.

 Caput XLVIII. Constantini decennalia.

 Caput XLIX. Quomodo Licinius Orientem affixerit.

 Caput L. Quomodo Licinius Constantino insidiatus sit.

 Caput LI. Licinii insidiae adversus Episcopos, et prohibitio Synodorum.

 Caput LII. Christianorum exilia et proscriptiones.

 Caput LIII. Edictum Licinii, ne mulieres una cum viris in ecclesiam convenirent.

 Caput LIV. Quomodo eos qui sacrificare renuissent, militia solvit: et carcere inclusos, ali vetuit.

 Caput LV. De iniquitate et avaritia Licinii.

 Caput LVI. Quomodo persecutionem adversus Christianos tandem excitaverit.

 Caput LVII. Qualiter Maximianus fistuloso ac verminante ulcere perdomitus, pro Christianis legem scripserit.

 Caput LVIII. Qualiter Maximinus christianorum persecutor, fugiens servili habitu sese occultaverit.

 Caput LIX. Quomodo vi morbi excaecatus Maximinus, legem pro Christianis dedit.

 Liber II.

 Caput Primum. Occulta persecutio Licinii, et caedes episcoporum apud Amasiam urbem Ponti.

 Caput II. Ecclesiae dirutae, et episcopi trucidati.

 Caput III. Quomodo Constantinus Christianorum causa quos Licinius persequi parabat, commotus sit.

 Caput IV. Quod Constantinus cum precibus, Licinius vero cum vaticiniis, se ad bellum parabat.

 Caput V. Quid de simulacris et de Christo Licinius dixerit, dum in luco sacrificaret.

 Caput VI. Spectra in urbibus quae Licinio parebant visa. Constantini militum Licinianos persequentium.

 Caput VII. Ubicumque in praeliis crucis signum adfuit partam esse victoriam.

 Caput VIII. Quod quinquaginta viri electi sunt qui crucem portarent.

 Caput IX. Quod ex cruciferis is quidem qui fugit interfectus est: qui vero fideliter permanserat, incolumis evasit.

 Caput X. Variae pugnae et Constantini victoriae.

 Caput XI. Fuga et magicae artes Licinii.

 Caput XII. Quomodo Constantinus orans in tabernaculo, victoriam adeptus est.

 Caput XIII. Constantini humanitas in milites captos.

 Caput XIV. Iterum de oratione in tabernaculo.

 Caput XV. Licinii simulata amicitia et idolorum cultus.

 Caput XVI. Quomodo Licinius militibus praeceperit, ne adversus crucis signum impetum facerent.

 Caput XVII. Constantini victoria.

 Caput XVIII. Licinii caedes et triumphi de illo acti.

 Caput XIX. Publica laetitia ac festivitas.

 Caput XX. Quomodo pro Confessoribus Constantinus leges sanxerit.

 Caput XXI. Quomodo etiam pro martyribus et pro Ecclesiarum praediis leges tulit.

 Caput XXII. Quomodo etiam populos recreaverit.

 Caput XXIII. Quod Deum bonorum auctorem praedicavit, et de legibus ejusdem.

 Caput XXIV. Lex Constantini de pietate in Deum, et de christiana religione.

 Caput XLIII. Quomodo Constantinus ea quae legibus sanxerat factis ipsis confirmavit.

 Caput XLIV. Quomodo Christianos ad regendas provincias promoverit, et paganos sacrificare prohibuerit.

 Caput XLV. De legibus quibus sacrificia quidem prohibebantur, Ecclesiae vero construi jubebantur.

 Caput XLVI. Epistola Constantini ad Eusebium et reliquos episcopos de Ecclesiis praesidum opera aedificandis: utque vetustae reficiantur, et ampliores

 Caput XLVII. Quod contra idolorum cultum scripserit.

 Caput XLVIII. Constantini edictum ad Provinciales de falso cultu multorum deorum. Exordium de virtute et vitio.

 Caput LXI. Quomodo ab urbe Alexandria quaestiones commotae sint propter Arium.

 Caput LXII. De Ario et Melitianis.

 Caput LXIII. Quomodo Legatum cum litteris misit ad pacem componendam.

 Caput LXIV. Constantini Epistola ad Alexandrum episcopum, et Arium presbyterum.

 Caput LXXIII. Quod post has etiam Imperatoris litteras perseveravit contentio.

 Liber III.

 Caput Primum. Comparatio pietatis Constantini cum iniquitate persecutorum.

 Caput II. Rursus de pietate Constantini signum crucis libere profitentis.

 Caput III. De imagine Constantini, cui crux quidem superposita erat, infra autem draco.

 Caput IV. Rursus de controversiis in Aegypto excitatis ab Ario.

 Caput V. De dissensione ob festum Paschae.

 Caput VI. Quomodo synodum Nicaeae fieri jussit.

 Caput VII. De universali Concilio, ad quod ex omnibus provinciis convenerunt Episcopi.

 Caput VIII. Quod sicut in Actis Apostolorum dicitur, ex variis gentibus convenerunt.

 Caput IX. De virtute et aetate ducentorum quinquaginta episcoporum.

 Caput X. Synodus habita in palatio, quo ingressus Constantinus cum episcopis resedit.

 Caput XI. Silentium Concilii, postquam Eusebius episcopus pauca quaedam dixisset.

 Caput XII. Constantini ad synodum oratio de pace.

 Caput XIII. Quomodo episcopos inter se certantes ad concordiam revocarit.

 Caput XIV. Concors synodi sententia de fide et de pascha.

 Caput XV. Quomodo Constantinus vicennalibus suis episcopos convivio exceperit.

 Caput XVI. Munera Episcopis donata et litterae ad omnes scriptae.

 Caput XVII. Epistola Constantini ad Ecclesias de synodo Nicaena.

 Caput XXI. Episcopis discessuris consilium dat ut concordiam servent.

 Caput XXII. Quomodo alios quidem hortatus sit, ad alios autem scripserit, et de pecuniarum divisione.

 Caput XXIII. Quomodo ad Aegyptios scripserit, eosque ad pacem hortatus sit.

 Caput XXIV. Quomodo episcopis et plebibus religiosas litteras saepius scripsit.

 Caput XXV. Quomodo Hierosolymis in sancto Dominicae resurrectionis loco templum exstrui praecepit.

 Caput XXVI. Quomodo impii sepulcrum Domini ruderibus et simulacris superpositis obtexerant.

 Caput XXVII. Quomodo Constantinus templi materiam ac rudera longissime projici mandavit.

 Caput XXVIII. Manifestatio sanctissimi sepulcri.

 Caput XXIX. Quomodo de construenda ecclesia ad praesides et ad Macarium episcopum litteras dedit.

 Caput XXX. Constantini ad Macarium epistola de aedificatione Martyrii Servatoris nostri.

 Caput XXXIII. Quomodo ecclesia Servatoris extructa fuerit, quam prophetae novam Hierusalem appellaverant.

 Caput XXXIV. Descriptio fabricae sancti sepulcri.

 Caput XXXV. Descriptio atrii et porticuum.

 Caput XXXVI. Descriptio parietum tectique et ornatus atque inaurationis ipsius Basilicae.

 Caput XXXVII. Descriptio geminarum utrinque porticuum et trium portarum orientalium.

 Caput XXXVIII. Descriptio hemisphaerii et duodecim columnarum cum crateribus.

 Caput XXXIX. Descriptio atrii, exhedrarum et vestibulorum.

 Caput XL. De numero donariorum.

 Caput XLI. De aedificatione Ecclesiae apud Bethlehem et in monte Olivarum.

 Caput XLII. Quomodo Helena Augusta Constantini mater, Bethlehem orandi causa profecta, has Ecclesias aedificavit.

 Caput XLIII. Rursus de Ecclesia Bethlehemitica.

 Caput XLIV. De magnitudine animi et beneficentia Helenae.

 Caput XLV. Quomodo Helena in ecclesiis religiose versata sit.

 Caput XLVI. Quomodo octogenaria, testamento facto, e vita decessit.

 Caput XLVII. Quomodo Constantinus matrem deposuit et qualiter illam coluit dum viveret.

 Caput XLVIII. Quomodo Constantinopoli martyria construxit, omnemque idolorum cultum abolevit.

 Caput XLIX. Signum crucis in palatio, et imago Danielis in fontibus.

 Caput L. De ecclesiis quas Nicomediae et alibi exstruxit.

 Caput LI. Quod in loco dicto Mambre ecclesiam aedificavit.

 Caput LII. Constantini epistola ad Macarium de Mambre.

 Caput LIV. Fana et simulacra ubique diruta.

 Caput LV. Eversio fani apud Aphaca in Phoenice, et impudicitiae abolitio.

 Caput LVI. Destructio templi Aesculapii Aegis.

 Caput LVII. Quomodo gentiles damnatis simulacris Deum agnoverunt.

 Caput LVIII. Quomodo apud Heliopolim destructo Veneris fano, primus ecclesiam construxit.

 Caput LIX. De tumultu Antiochiae propter Eustathium excitato.

 Caput LX. Tres epistolae Constantini: prima ad Antiochenos ne Eusebium Caesarea abstraherent secunda ad Eusebium. Quod Antiochiam recusaverit tertia

 Caput LXIII. Quomodo haereses exscindere studuerit.

 Caput LXIV. Constantini constitutio adversus haereticos.

 Caput LXVI. Quomodo nefariis libris apud haereticos repertis, plurimi eorum ad Catholicam redierint Ecclesiam.

 Liber IV.

 Caput Primum. Qualiter donis ac promotionibus plurimos cohonestavit.

 Caput II. Remissio quartae partis censuum.

 Caput III. Peraequatio ac relevatio censuum.

 Caput IV. Quomodo in pecuniariis causis, iis qui causa ceciderant, ipse de suo largiebatur.

 Caput V. Scytharum per signum crucis devictorum subactio.

 Caput VI. Sarmatae subacti, cum servi adversus dominos rebellassent.

 Caput VII. Variorum Barbarorum legationes et munera eis ab Imperatore donata.

 Caput VIII. Quod Persarum Regi qui legatos ad ipsum miserat scripsit in gratiam Christianorum illic agentium.

 Caput IX. Epistola Constantini ad Saporem Persarum Regem, summa cum pietate Deum et Christum confitentis.

 Caput XIV. Quomodo assiduis Constantini precibus pax data est Christianis.

 Caput XV. Quod in nummis et imaginibus precantis habitu effingi se jussit.

 Caput XVI. Quod imagines suas in templis idolorum poni lege lata prohibuit.

 Caput XVII. Precationes in palatio, et recitatio sacrarum Scripturarum.

 Caput XVIII. Diem Dominicum et sextam feriam honorari praecipit.

 Caput XIX. Quomodo etiam gentiles milites diebus dominicis orare docuerit.

 Caput XX. Forma precationis a Constantino militibus tradita.

 Caput XXI. In armis militum signum dominicae crucis exprimi jubet.

 Caput XXII. Studium precandi et cultus festi paschalis.

 Caput XXIII. Quomodo idolorum cultum prohibuit, martyrum autem festa honoravit.

 Caput XXIV. Quod rerum externarum quasi episcopum se esse dixit.

 Caput XXV. De prohibitione sacrificiorum et initiationum, et de abolitis gladiatoribus et impuris sacerdotibus Nili.

 Caput XXVI. Correctio legis adversus orbos, et legis de testamentis.

 Caput XXVII. Quod legem tulit ne Judaei christianum mancipium haberent, utque conciliorum decreta rata essent, et caetera.

 Caput XXVIII. Dona in Ecclesias collata, et pecuniae virginibus ac pauperibus erogatae.

 Caput XXIX. Lucubrationes et declamationes Constantini.

 Caput XXX. Quod cuidam avaro sepulcri modum delineavit, ut ei pudorem incuteret.

 Caput XXXI. Quod ob nimiam clementiam irrisus est.

 Caput XXXII. De Constantini oratione, quam ad Sanctorum coelum scripsit.

 Caput XXXIII. Quomodo Eusebii de Servatoris sepulcro panegyricas orationes stans audierit.

 Caput XXXIV. Quod de Pascha et de sacris codicibus ad Eusebium scripsit.

 Caput XXXV. Epistolae duae Constantini ad Eusebium, prior in orationem Eusebii de Pascha, altera de conficiendis sacris codicibus.

 Caput XXXVII. Quomodo confecti fuerint codices.

 Caput XXXVIII. Quomodo Emporium Gazaeorum, ob Christianismum urbs facta est et Constantia cognominata.

 Caput XXXIX. Quod in Phoenice urbs facta est Constantina, et in aliis urbibus idola diruta et Ecclesiae exstructa.

 Caput XL. Quod cum trinis decennalibus tres filios Caesares creavisset, dedicationem Martyrii Hierosolymis celebravit.

 Caput XLI. Quod inter haec synodum Tyri haberi constituit ob quasdam in Aegypto controversias.

 Caput XLII. Epistola Constantini ad synodum Tyri congregatam.

 Caput XLIII. Quomodo ad dedicationem Ecclesiae Hierosolymorum episcopi ex omnibus provinciis convenere.

 Caput XLIV. Quomodo per Marianum notarium excepti sint, et pecuniae pauperibus erogatae: et de donariis Ecclesiae.

 Caput XLV. Episcoporum in conventibus sermones, et ipsius qui haec scripsit Eusebii.

 Caput XLVI. Quod descriptionem Martyrii et orationem de tricennalibus, coram ipso imperatore postea recitavit.

 Caput XLVII. Quod Nicaena quidem synodus vicennalibus Constantini, dedicatio vero basilicae Hierosolymitanae contigit tricennalibus.

 Caput XLVIII. Quomodo immodicas cujusdum laudes aegre tulerit.

 Caput XLIX. Nuptiae Constantii Caesaris, ejus filii.

 Caput L. Legatio et munera ab Indis missa.

 Caput LI. Quomodo Constantinus diviso in tres filios imperio, eos et regnandi arte et pietatis officiis instituit.

 Caput LII. Quomodo eos virilem aetatem ingressos pietatem docuerit.

 Caput LIII. Quod cum duobus ac triginta annis regnaverit, et plusquam sexaginta annis vixerit, integra semper fuit valetudine.

 Caput LIV. De iis qui eximia ejus humanitate ad avaritiam et pietatis simulationem abusi sunt.

 Caput LV. Qualiter ad ultimum usque vitae diem orationes scripsit.

 Caput LVI. Quomodo ad bellum Persicum proficiscens, episcopos sibi adjunxit, et tentorium in speciem Ecclesiae paravit.

 Caput LVII. Quomodo susceptis Persarum legatis, festo Paschae die cum aliis pernoctavit.

 Caput LVIII. De constructione martyrii apostolorum Constantinopoli.

 Caput LIX. Descriptio ejusdem Martyrii.

 Caput LX. Quod etiam in eo templo sepulcrum sibi aedificavit.

 Caput LXI. Imperatoris aegritudo, et orationes Helenopoli. Item de ejus baptismo.

 Caput LXII. Quibus verbis Constantinus postulavit ab episcopis ut baptismum sibi conferrent.

 Caput LXIII. Quomodo post baptismum Deum laudavit.

 Caput LXIV. Constantini mors die festo Pentecostes, circa meridiem.

 Caput LXV. Militum et tribunorum planctus.

 Caput LXVI. Quomodo funus Nicomedia Constantinopolim deductum est in palatium.

 Caput LXVII. Quomodo etiam post mortem a comitibus et reliquis, perinde ac vivus, honoratus est.

 Caput LXVIII. Quomodo exercitus judicio, filii ejus Augusti sunt nuncupati.

 Caput LXIX. Romae luctus ob mortem Constantini, et imagines ei decretae.

 Caput LXX. Quomodo funus Constantinopoli depositum sit a Constantio.

 Caput LXXI. Missa in apostolorum Martyrio celebrata in exequiis Constantini.

 Caput LXXII. De Phoenice ave.

 Caput LXXIII. Quomodo in nummis, Constantinum velut in coelum ascendentem expresserint.

 Caput LXXIV. Quod cum Deum coluisset, merito etiam a Deo honoratus est.

 Caput LXXV. Quod Constantinus superiores omnes imperatores pietate superavit.

 Constantini Magni Scriptorum Omnium Pars prima, Complectens Omnia Quae Exstant Decreta Et Constitutiones. (Omnia Ex Code Theod. Optimi Ed. Gust. Haene

 Constantini Magni Scriptorum Omnium Pars prima, Complectens Omnia Quae Exstant Decreta Et Constitutiones. (Omnia Ex Code Theod. Optimi Ed. Gust. Haene

 Anno Domini 312. Constantino A. II et Licinio A. Coss.

 De Revelationibus .

 De Appellationibus Et Poenis Earum Et Consultationibus

 Anno Domini 313. Constantino A. III et Licinio A. Coss.

 De Petitionibus Et Ultro Datis .

 De Censu Sive Adscriptione .

 De Actoribus Et Procuratoribus Et Conductoribus Rei Privatae.

 De Bonis Vacantibus .

 De Decurionibus .

 De Censu Sive Adscriptione.

 De Testimoniali Ex-Tribunis Et Protectoribus.

 De Officio Proconsulis Et Legati.

 De Annona Et Tributis.

 De Exactionibus .

 De Episcopis, Ecclesiis Et Clericis .

 De Poenis.

 De Appellationibus.

 Quorum Appellationes Non Recipiantur .

 Edictum Pro Religionis Libertate. ( Ex Euseb. Hist. Eccl.

 Anno Domini 314. Volusiano et Anniano Coss.

 Ad Legem Juliam Majestatis.

 De Curatoribus Kalendarii Et Fide Jussoribus Eorum.

 De Dilationibus:

 De Naviculariis

 De Administratione Et Periculo Tutorum Et Curatorum .

 Ad Sc. Claudianum .

 De Ingenuis Qui Tempore Tyranni Servierunt.

 De Privilegiis Eorum Qui In Sacro Palatio Militarunt.

 De Concussionibus Advocatorum Sive Apparitorum .

 De Advocato Fisci.

 De Diversis Rescriptis.

 De Longi Temporis Praescriptione Quae Pro Libertate Et Non Adversus Libertatem Opponitur.

 De Acquirenda Et Requirenda Possessione.

 Anno Domini 315. Constantino IV et Licinio Aa. Coss.

 De Cursu Publico Angariis Et Parangariis

 Quorum Appellationes Non Recipiantur.

 De Diversis Officiis Et Apparitoribus Et Probatoriis Eorum.

 Si Petitionis Socius Sine Haerede Defecerit .

 De Poenis.

 De Thesauris.

 De Cohortalibus, Principibus, Corniculariis Et Primipilaribus

 De Alimentis Quae Inopes Parentes De Publico Petere Debent.

 De Naviculariis.

 De Pignoribus .

 De Maternis Bonis Et

 Ad Legem Fabiam

 De Officio Rectoris Provinciae.

 De Diversis Rescriptis.

 De Appellationibus.

 De Jure Fisci.

 De Centonariis Et Dendrophoris .

 De Decurionibus.

 De Judaeis, Coelicolis Et Samaritanis .

 De Frumento Carthaginiensi .

 De Appellationibus .

 De Fundis Emphyteuticis, Et Eorum Conductoribus.

 Anno Domini 316. Sabino et Rufino Coss.

 De Longi Temporis Praescriptione.

 De Officio Judicum Omnium .

 Ad Legem Corneliam De Falso

 De Decurionibus.

 De Adm. Et Peric. Tut. Et Cur.

 De Donationibus .

 De Donationibus.

 De Temporum Cursu Et Reparationibus Denuntiationum .

 De Cursu Publico.

 De Appellationibus.

 De Diversis Rescriptis.

 De Accusationibus Et Inscriptionibus .

 Anno Domini 317. Gallicano et Basso Coss.

 De Decurionibus

 Ad Sc. Claudian.

 Ad L. Juliam Majestatis.

 De His Qui Se Deferunt.

 Ad Legem Juliam De VI Publica Et

 De Appellationibus.

 De Caesarianis.

 De Primipilaribus.

 De Murilegulis Et Gynaeciariis Et Monetariis Et Bastagariis.

 De Decurionibus.

 Si Quis Solidi Circulum Exteriorem Inciderit, Vel Adulteratum In Vendendo Subjecerit.

 De Off. Rect. Prov.

 De Servis Fugitivis.

 Ubi Senatores, Vel Clarissimi Civiliter, Vel Criminaliter Conveniantur.

 De Usuris.

 Anno Domini 318. Licinio C. et Crispo C. Coss.

 De Veteranis.

 De Parricidio .

 Ubi Causae Fiscales Vel Divinae Domus.

 Anno Domini 319. Constantino A V. et Licinio C. Coss.

 De Accusationibus.

 De Maleficis Et Mathematicis, Et Caeteris Similibus

 De Denuntiatione Vel Editione.

 De Relationibus.

 De Filiis Militarium Apparitorum Et Veteranorum.

 De Bonis Vacantibus.

 De Falsa Moneta.

 De Famosis Libellis.

 De Appellationibus.

 De Inofficioso Testamento.

 De Privilegiis Eorum.

 De Itinere Muniendo .

 De Emendatione Servorum.

 De Pactis Et Transactionibus .

 Tit. V. De Sponsalibus Et Ante Nuptias Donationibus.

 De Maleficis.

 De Jure Fisci.

 De Naviculariis.

 De Jure Fisci.

 De Numerariis, Actuariis.

 De Appellationibus.

 Sine Censu Vel Reliquis Fundum Compa Rari Non Posse.

 De Decurionibus.

 De His, Qui A Non Domino Manumissi Sunt.

 De Maternis Bonis.

 De Dolo Malo.

 De Privilegiis Eorum Qui In Sacro Palatio Militarunt.

 De Poenis.

 De Contrahenda Emptione .

 De Pistoribus Et Catabolensibus .

 De Extraordinariis Sive Sordis Muneribus .

 Ad Legem Juliam De VI Publica Et Privata.

 De Donationibus.

 De Tutoribus Et Curatoribus Creandis.

 De Sponsalibus.

 De Episcopis .

 De Officio Rectoris Provinciae.

 De Temporum Cursu.

 De Postulando.

 De Exactionibus.

 De Abolitionibus .

 De Petitionibus.

 De Bonis Decurionum .

 De Diversis Rescriptis.

 De Officio Proconsulis Et Legati.

 De Re Judicata.

 De Procuratoribus.

 Si Ex Pluribus Tutoribus Vel Curatoribus Omnes Vel Unus Agere Pro Minore Vel Conveniri Possint.

 De Libertis Et Eorum Liberis.

 De Mancipiis Et Colonis Patrimonialum, Saltuensium Et Emphyteuticorum Fundorum.

 Anno Domini 320. Constantino A. VI et Constantio C. Coss.

 De Commissoria Rescindenda .

 De Infirmandis Poenis Caelibatus Et Orbitatis .

 De Exactionibus.

 De Operibus Publicis.

 De Decurionibus.

 De Famosis Libellis.

 De Veteranis.

 De Praetoribus Et Quaestoribus.

 De Raptu

 Si Quis Eam Cujus Tutor Fuerit Corruperit.

 De Jure Fisci.

 De Custodia Reorum.

 De Appellationibus.

 De Clericis.

 De Erroribus Advocatorum .

 De Metallis Et Metallariis .

 De Officio Proconsulis Et Legati.

 De Veteranis.

 De Famosis Libellis.

 De Paganis, Sacrificiis Et Templis .

 De Castrensi Omnium Palatinorum Peculio.

 Anno Domini 321. Crispo II et Constantino Caess. Coss.

 De Judiciis .

 De Appellationibus.

 De Honorariis Codicillis.

 De Inofficioso Testamento.

 De Bonis Proscriptorum Seu Damnatorum .

 De Privilegiis Eorum.

 De Susceptoribus, Praepositis Et Arcariis .

 De His, Qui Veniam Aetatis Impetrarunt .

 De Operibus Publicis.

 De Collatione Fundorum Patrimonialium Vel Emphyteuticorum Et Rei Privatae.

 De Manumissionibus In Ecclesia .

 De Tempor. Cursu.

 De Legitimis Haeredibus .

 Si Pendente Appellatione Mors Intervenerit

 De Maleficis.

 De Vectigalibus Et Commissis .

 De Indulgentiis Criminum.

 De Feriis .

 Be Vectigalibus Et Commissis.

 De Vectigalibus Et Commissis.

 De Medicis Et Professoribus .

 Familiae Herciscundae .

 De Sententiam Passis Et Restitutis Et Liberis Eorum .

 De Responsis Prudentum .

 De Falsa Moneta.

 De Judeis.

 De Donationibus.

 De Concubinis.

 Si Pendente Appellatione.

 De Aedificiis Privatis.

 De Requirendis Reis.

 Familiae Erciscundae.

 Anno Domini 322. Probiano et Juliano Coss.

 De Accusationibus.

 De Denuntiatione. Vel. Edictione. Rescripti.

 De Judiciis.

 De Liberali Caussa .

 De Alimentis.

 De Liberali Caussa.

 De Constitutionibus Principum Et Edictis

 De Indulgentiis Criminum.

 De Hraedii Minorum Sine Decreto .

 Anno Domini 323. Severo et Rufino Coss.

 De Liberali Caussa.

 De Appellationibus.

 De Decurionibus.

 De Re Militari.

 De Commeatu.

 De Extraordinariis.

 De Episcopis.

 De Distrahendis Pignoribus, Quae Tributorum Caussa Tenentur .

 Lex Constantini De Pietate In Deum, Et De Christiana Religione.

 Victor Constantinus Maximus Augustus, provincialibus Palaestinae.

 Νικήτης Κωνσταντῖνοε Μέγιστος, Σεβαστὸς, ἐπαρχεώταις Παλαιστίνης.

 Exemplum A Vetustis Temporibus.

 De Iis Qui Persecutionem Passi Sunt, Et De Persecutoribus.

 Quod Persecutio Bellum Gerentibus Malorum Causa Exstiterit.

 Quod Deus Constantinum Bonorum Ministrum Elegit.

 Piae In Deum Voces Constantini, Et Laus Confessorum.

 Lex Solvens Exsilio Et Curia, Et Bonorum Proscriptione.

 Item Eos Qui In Insulas Erant Relegati.

 Item Eos Qui Ad Metalla Et Ad Publica Opera Ignominiose Damnati Fuerant.

 De Confessoribus Qui Militaverant.

 De Iis Qui Ad Gynaecea Vel In Servitutem Dati Erant, Liberandis.

 De Successione Bonorum Martyrum Et Confessorum, Et Eorum Qui Relegati Fuerant, Et Quorum Bona In Fiscum Relata.

 Ut Deficientibus Cognatis Ecclesia Haereditatem Capiat, Utque Legata Firma Maneant.

 Ut Qui Hujusmodi Loca, Aedes, Hortos Occupaverint, Ea Restituant, Exceptis Fructibus.

 Quomodo Super His Libellos Dari Oporteat.

 Ut Fiscus Fundos, Aedes Et Hortos Restituat Ecclesiis.

 Ut Martyria Et Coemeteria Ecclesiis Reddantur.

 Ut Qui Res Ecclesiae Emerunt, Aut Dono Acceperunt, Eas Restituant.

 Sedula Exhortatio Ad Colendum Deum.

 Constantini Edictum Ad Provinciales De Falso Cultu Multorum Deorum. Exordium De Virtute Et Vitio. (Ex Euseb. Vit. Const. II, c. 48, 60.)

 Victor Constantinus Maximus, Augustus, provincialibus Orientis.

 Νικητὴς Κωνσταντῖνος, Μέγιστος, Σεβαστός, ἐπαρχεώταις ἀνατολικοῖς.

 De Pio Ac Dei Amantissimo Constantini Patre, Et De Diocletiano Et Maximiano Persecutoribus.

 Quod Ex Apollinis Oraculo, Qui Ob Justos Homines Responsa Aplius Edere Non Poterat, Mota Sit Persecutio.

 Quomodo Constantinus Adhuc Adolescens Justos Esse Christianos Audivit.

 Quot Tormentorum Et Suppliciorum Genera Adversus Christianos Excogitata Sint.

 Quomodo Barbari Christianos Exceperunt.

 Quomodo Divina Ultione Puniti Sint, Qui Ex Oraculo Persecutionem Commoverant.

 Constantinus Deo Gloriam Tribuit, Signum Crucis Confitetur Et Precatur Pro Ecclesiis.

 Quomodo Omnes Quidem Christianos Esse Optavit, Neminem Autem Coegit.

 Gloriam Tribuit Deo, Qui Per Filium Suum Errantes Illuminavit.

 Iterum Deo Gloriam Tribuit Ex Ministerio Totius Mundi.

 Deum Laudat, Qui Semper Bona Atque Honesta Docet.

 Adhortatio Sub Finem Edicti, Ut Nemo Alteri Molestiam Facessat.

 Constantini Constitutio Adversus Haereticos. (Ex Euseb. Vit. Const. III, c. 64, 65.)

 Victor Constantinus Maximus, Augustus, Haereticis.

 Νικητὴς Κωνσταντῖνος, Μέγιστος, Σεβαστός, αἱρετικοίς.

 De Tollendis Conventiculis Haereticorum.

 De Magistratibus Municipalibus.

 Anno Domini 324. Crispo III et Constantino Caess. Coss.

 De His Qui Numero Liberorum Vel Paupertate Excusationem Meruerint

 De Naviculariis.

 De Exordinariis Sive Sordidis Muneribus.

 De Infirmandis His Quae Sub Tyrannis Aut

 De Decurionibus.

 Si Per Vim, Vel Alio Modo Absentis Perturbata Sit Possessio.

 Anno Domini 325. Paulino et Juliano Coss.

 De Infirmandis.

 De Officio Vicarii.

 De His Quae Ex Publica Collatione Illata Sunt Non Usurpandis.

 De Postulando.

 De Usuris .

 De Diversis Rescriptis.

 De Veteranis.

 De Decurionibus.

 De Susceptoribus Praepositis Et Arcariis.

 De Ponderatoribus Et Auri Illatione.

 De Judiciis.

 De Officio Praefectorum Praetorio .

 De Fide Testium Et Instrumentorum .

 De Accusationibus.

 De Gladiatoribus .

 De Decurionibus.

 De Erogatione Militaris Annonae .

 De Decurionibus.

 Anno Domini 326. Constantino A. VII et Constantio C. Coss.

 Ad Sc. Claudian.

 De Haereditatis Petitione .

 Ad Legem Juliam De Adulteriis .

 De Custodia Reorum.

 De Cursu Publico.

 De Postulando.

 De Integri Restitutione .

 De Administratione Et Periculo Tutorum.

 Ad Legem Corneliam De Falso.

 De Suariis Pecuariis.

 De Emendatione Servorum.

 Ad Legem Juliam De Adulteriis.

 Quorum Appellationes Non Recipiantur.

 De Decurionibus.

 De Medicis Et Professoribus.

 De Accusationibus.

 De Privilegiis Eorum.

 De Mulieribus, Quae Se Servis Propriis Junxerunt

 De Episcopis.

 De Cursu Publico.

 De Operibus Publicis.

 De Falsa Moneta.

 De Infirmandis His Quae Sub Tyrannis Aut Barbaris Gesta Sunt.

 Quemadmodum Munera Civilia Indicantur .

 De Filiis Militarium Apparitorum Et Veteranorum.

 De Bonis Vacantibus.

 De Appellationibus.

 Ad Sc. Claudianum.

 De Haereticis .

 De Sc. Claudiano.

 De Haereticis.

 Unde VI.

 De Praediis Naviculariorum .

 De Diversis Officiis.

 De Decurionibus.

 De Testamentis Et Codicillis .

 De Tutoribus Et Curatoribus Creandis.

 De Jure Fisci.

 De Agricolis Et Censitis, Et Colonis.

 Anno Domini 327. Constantino Caes. V et Maximo Coss.

 De Officio Praeffectorum Praetorio.

 Sine Censu.

 De Praetoribus.

 De Decurionibus.

 De Exactionibus.

 De Fam. Hercisc.

 De Dilation.

 De Resp. Prud.

 Anno Domini 328. Januario et Justo Coss.

 De Mensis Oleariis.

 De Famosis Libellis.

 De Off. Rect. Prov.

 Anno Domini 329. Constantino A. et Constantino Caes. Coss.

 De Falsa Moneta.

 De Exordinariis Sive Sordidis.

 De Operibus Publicis.

 De His, Qui Sanguinolentos Umptos Vel Nutriendos Acciperint.

 Anno Domini 330. Gallicano et Symmacho Coss.

 De Episcopis.

 Finium Regundorum .

 De Sponsalibus.

 De Aquaeductu .

 Finium Regundorum.

 De Perfectissimatus Dignitate.

 De Judaeis.

 De Off. Rec.

 Anno Domini 331. Basso et Ablavio Coss.

 De Appellationibus.

 De Expositis.

 De Repudiis .

 De Honorariis Codicillis.

 De Adm. Et Peric. Tut. Et Cur.

 De Litigiosis.

 De Exactionibus.

 De His, Qui Per Metum Julicis Non Appellaverunt .

 De Filiis Militarium Appar.

 De Decurionibus.

 Ad Sc. Claudianum.

 De Officio Praefectorum Praetorio.

 De Officio Rectoris Provinciae.

 De Judaeis.

 De Jurisdictione Omnium Judicum.

 Anno Domini 332. Pacatiano et Hilariano Coss.

 De Filiis Militarium.

 De Sponsalibus.

 De Inofficioso Testamento.

 De Libertis Et Eorum Liberis .

 De Liberali Caussa.

 De Fugitivis Colonis, Inquilinis Et Servis .

 De Servis Fugitivis Et Libertis.

 De Codicillis.

 Anno Domini 333. Dalmatio et Zenophilo Coss.

 De Administratione Et Periculo Tutorum Et Curatorum.

 De Donationibus.

 De Fide Testium Et Instrumentorum.

 De Numerariis Actuariis.

 De Medicis Et Professoribus.

 De Diversis Respectis.

 De Filiis Militarium.

 De Appellationibus Et Consultationibus.

 Anno Domini 334. Optato et Paulino Coss.

 De Suariis, Pecuariis Et Susceptoribus Vini Caeterisque Corporatis.

 De Maternis Bonis.

 De Communi Dividundo .

 De Numerariis Actuariis.

 De Iis Quae Administrantibus Distracta Sunt Vel Donata.

 Haec Lex expositione non indiget

 De Officio Judicum Omnium.

 De Advocato Fisci.

 De Fide Testium Et Instrumentorum.

 De Excusationibus Artificum.

 De Naviculariis.

 De Testamento Militis.

 Quando Imperator Inter Miserabiles Personas Cognoscat.

 Anno Domini 335. Constantino et Albino Coss.

 De Petitionibus.

 De Lucris Officiorum .

 Dd Decurionibus.

 De Judaeis.

 Haec Lex Interpretatione non eget

 Ne Christianum Mancipium Judaeus Habeat .

 De Officio Rectoris.

 Anno Domini 336. Nepotiano et Facundo Coss.

 De Naturalibus Filiis Et Matribus Eorum .

 De Naviculariis.

 De Sponsalibus.

 De Naturalibus Filiis.

 De Decurionibus.

 De Annona Et Tributis.

 De Ordine Judiciorum.

 Anno Domini 337. Feliciano et Titiano Coss.

 De Contrahenda Emptione.

 Quemadmodum Munera Civilia Indicantur.

 De Excusationibus Artificium.

 De Omni Agro Deserto, Et Quando Steriles Fertilibus Imponuntur.

 Decreta Sineannis. (Ex Cod. Just.) .

 De Dignitatibus.

 De Omni Agro Deserto. D E Collatione Fundorum Patrimonialium Et Emphyteuticariorum.

 De Servis Fugitivis.

 De Usuris.

 De Eunuchis.

 De Fundis Patrimonialibus.

 De Fundis Rei Privatae Et Saltibus Divinae Domus.

 De Servis.

 Mandati.

 De Patribus Qui Filios Suos Distraxerunt.

 De Usuris.

 De Incestis Et Inutilibus Nuptiis.

 De Quadriennii Praescriptione.

 De Officio Proconsulis Et Legati.

 De Officio Magistri Officiorum.

 De Agricolis Et Mancipiis Dominicis, Vel Fiscalibus Rei Publicae Vel Privatae.

 De Salgamo Hospitibus Non Praestando.

 In Quibus Causis Coloni Censiti Dominos Accusare Possint.

 De Excusationibus Munerum.

 De Naufragiis.

 Pars secunda. Conciones. ( Ex Euseb. Hist. Eccl.

 Pars secunda. Conciones. ( Ex Euseb. Hist. Eccl.

 Constantini Ad Synodum In Palatio Habitam Oratio De Pace.

 Oratio Ad Sanctorum Coetum.

 Caput Primum.—Prooemium Mentionem Facit Paschae, Et Quod Christus Cum Multa In Omnes Homines Beneficia Contulisset, Ab Iisdem Male Mulctatus Est.

 Cap. II.—Allocutio Ad Ecclesiam Et Auditores, Ut Ignoscant Et Emendent, Si Quid Minus Recte Dixerit.

 Cap. III.—Quod Deus Pater Est Verbi, Et Omnium Rerum Opifex, Et Quod Nullo Modo Res Possent Consistere, Si Diversae Essent Earum Causae.

 Cap. IV.—De Errore Eorum Qui Simulacra Venerantur.

 Cap. V.—Quod Christus Filius Dei Cuncta Condidit, Et Certum Vitae Spatium Singulis Constituit.

 Cap. VI.—De Fato, Et Quod Falsa Sunt Quae De Eo Dicuntur Idque Ostenditur Tum Ex Legibus Humanis, Tum Ex Rebus Creatis, Quae Non Temere, Sed Ordine M

 Cap. VII.—Quod In Rebus Quas Intelligentia Assequi Non Possumus Creatoris Sapientiam Praedicare Debemus, Nec Casum Aut Aliam Praeter Deum Causam Exist

 Cap. VIII.—Quod Quae Ad Usum Necessaria Sunt Deus Copiose Suppeditat Hominibus, Quae Vero Ad Voluptatem Faciunt Modice Subministrat, Utrumque Ad Utili

 Cap. IX.—De Philosophis Qui, Cum Omnia Scire Voluissent, Opinionibus Lapsi Sunt, Et Nonnulli Discrimen Vitae Subierunt. Item De Doctrina Platonis.

 Cap. X.—De Iis Qui Non Solum Sacrae Scripturae, Sed Etiam Philosophorum Dogmata Respuunt, Et Quod Vel In Omnibus Fides Poetis Adhibenda Est, Vel In Nu

 Cap. XI.—De Corporali Domini Adventu, Qualis Et Cur Fuerit.

 Cap. XII.—De His Qui Hoc Mysterium Non Cognoverunt, Et Quod Voluntaria Eorum Ignoratio Est Et Quanta Bona Eos Maneant Qui Illud Cognoverunt, Ac Praes

 Cap. XIII.—Quod Necessaria Sit Differentia In Rebus Creatis, Et Quod Ad Bonum Malumque Propensio Ex Voluntate Hominum Oritur, Ideoque Necessarium Est

 Cap. XIV.—Quod Creatura Immenso Spatio Distat A Substantia Increata, Et Quod Homo Per Virtutem Proxime Ad Deum Accedit.

 Cap. XV.—Quae Praecepta Tradiderit, Et Quae Miracula Patraverit, Et Quantopere Subditis Profuerit Servator.

 Cap. XVI.—Quod Christi Adventus Praedictus Sit A Prophetis, Et Quod Ad Simulacrorum Et Urbium Simulacra Colentium Eversionem Ordinatus Fuerit.

 Cap. XVII.—De Sapientia Mosis, Quam Gentilium Sapientes Aemulati Sunt Item De Daniele Et De Tribus Pueris.

 Cap. XVIII.—De Sibylla Erythraea, Quae In Acrostichide Carminum Quibus Vaticinata Est Dominum Et Passionem Designat. Est Autem Acrostichis Haec: Jesus

 Cap. XIX.—Quod Haec De Christo Vaticinatio A Nemine Christianorum Conficta Est, Sed Ab Erythraea Sibylla Conscripta, Cujus Libros Cicero Ante Adventum

 Cap. XX.—Alii Versus Virgilii Maronis De Christo, Eorumque Interpretatio, In Quibus Ostenditur Obscure, Ut Poetis Moris Est, Indicatum Esse Mysterium.

 Cap. XXI.—Quod De Nudo Ac Simplici Homine Dici Haec Non Possunt, Et Quod Infideles Ob Divini Cultus Ignorantiam, Ne Ortus Quidem Sui Causam Norunt.

 Cap. XXII.—Gratiarum Actio Imperatoris, Qua Victorias Et Reliqua Bona Sua Christo Accepta Fert Et Confutatio Maximini Tyranni, Qui Persecutionis Crud

 Cap. XXIII.—De Christianortum Institutis, Et Quod Deus Diligit Eos Qui Virtutem Sectantur, Et Quod Ag Judicium Retributionem Sperare Oportet.

 Cap. XXIV.—De Decii, Valeriani Et Aureliani Calamitoso Vitae Exitu Ob Persecutionem Ecclesiarum.

 Cap. XXV.—De Diocletiano, Qui Turpiter Imperio Se Abdicavit, Et Qui Ob Ecclesiarum Persecutionem Fulmine Percussus Est.

 Cap. XXVI.—Quod Deus Causa Fuit Pietatis Imperatoris, Et Quod Eventus Prosperos A Deo Poscere, Eique Acceptos Ferre Debemus Secus Autem Gesta, Neglig

 Pars tertia. Epistolae.

 Pars tertia. Epistolae.

 Anno Domini CCCXIII. Conc. t. col. 1429, ed. Coleti.

 Constantinus Augustus Melchiadi episcopo Romano hierarchae.

 Κωνσταντῖνος Σεβαστὸς Μιλτιάδῃ ἐπισκόπῳ Ῥωμαίων καὶ Μάρκῳ.

 Alterum exemplum epistolae Constantini imperatoris, qua episcoporum concilium Romae fieri jubet pro unitate et concordia ecclesiarum.

 Epistola Prima Constantini Et Licinii Ad Anulinum. ( Eus. Hist. Eccl. lib. c.

 Epistola Anulini Proconsulis Ad Constantinum. ( Conc. t. col. 1428, ed. Col.

 Epistola II Constantiniad Anulinum. ( Eus. Hist. Eccl. lib. c.

 Epistola Constantini Ad Caecilianum. ( Eus. Hist. Eccl. lib. c.

 Constantinus Augustus Caeciliano, episcopo Carthaginensi.

 Κωνσταντῖνος Ἄυγουστος Καικιλιανῷ, ἐπισκόπῳ Καρταγένης.

 Anno Domini CCCXIV. Conc. t. col. 1445, ed. Col.

 Epistola Constantini Ad Chrestum Episcopum Syracusanum. ( Conc. t. col. 1446, ed. Col.

 Alterum exemplum epistolae Constantini imperatoris ad Chrestum, qua alteram episcoporum synodum fieri jubet, ut omnis episcoporum dissensio tollatur.

 Epistola Constantini Ad Episcopos Post Concilium Arelatense. ( Conc. t. col. 1454, ed. Col.

 Epistola Constantini Et Licinii Ad Probianum. ( Bal. Misc., t. p.

 Epistola Constantini Ad Episcopos Donatistas. ( Conc. t. col. 1431, ed. Col.

 Epistola Constantini Ad Celsum. ( Conc. t. col. 1471, ed. Col.

 Fragmentum Epistolae Constantini Ad Eumalium Vicarium. ( Aug. lib. contra Cresconium.

 Epistola Constantini Ad Catholicam. ( Conc. col. 1472, ed. Col.

 Anno Domini CCCXXIII. Eus., Vita Const., lib. c.

 Epistola Constantini Ad Alexandrum Episcopum Et Arium Presbyterum. ( Euseb. Vit. Const. lib. c.

 Quod pro pace continue satagebat.

 Quomodo quaestiones in Africa excitatas compressit.

 Quod religio ab Orientis partibus coeperit.

 Quomodo seditionem moleste ferens pacem suasit.

 Unde nata sit controversia inter Arium et Alexandrum, et quod talia non erant disquirenda.

 Exhortatio ad concordiam.

 Quod ob leves quasdam voculas pertinaciter certandum non fuit.

 Quomodo dolore affectus prae pietate lacrymas effudit, et iter quod facturus erat in Orientem ob hanc causam repressit.

 Anno Domini CCCXXV. Eus., Vit. Const., l. c.

 De consensu in celebratione festi Paschalis et contra Judaeos.

 Hortatio ut maximam partem orbis terrarum sequi velint.

 Hortatio ut omnes decretis Synodi assentiantur.

 Epistola Constantini Ad Ecclesias. ( Socr. Hist. Eccles. l. e.

 Epistola Constantini Ad Ecclesiam Alexandrinam. ( Conc., t. p. 62, ed. Labb.

 Epistola Constantini Ario Et Arianis. ( Conc. t. p.

 Epistola Constantini Ad Nicomedienses, Contra Eusebium Et Theognium. ( Conc. t. p. 277, ed. Lab.

 Epistola Ad Theodotum. ( Conc. t. p. 283, ed. Lab.

 Epistola Constantini Ad Macarium. ( Euseb. Vit. Const. l. c.

 Quod hanc aedem, maenium, columnarum et marmorum venustate caeteras ecclesias superare voluerit.

 Ut de pulchritudine conchae, et de artificibus ac de materia Macarius ad praesides scribat.

 Monitum In Epistolas Helenae Et Constantini.

 Epistola Helenae Ad Constantinum. ( Bibl. Gall., t. App., p.

 Epistola Responsoria Constantini Ad Helenam. ( Indidem.

 Anno Domini CCCXXX. Conc. t. col. 1472, ed. Col.

 Anno Domini CCCXXXII. Eus. Vit. Const., lib. c.

 Epistola II Constantini Ad Eusebium. ( Eus., Vit. Const., lib. c.

 Epistola II Constantini Ad Macarium. ( Eus., Vit. Const., lib. c.

 Quod Servator noster ibidem visus est Abrahae.

 Epistola Constantini Ad Synodum Tyriam. ( Eus., Vit. Const., l. c.

 Anno Domini CCCXXXIII. Eus., Vit. Const., l. c.

 Contra simulacra, et de glorificatione Dei.

 Contra tyrannos et persecutores, et de captivitate Valeriani.

 Quod persecutorum ruinam viderit, quodque jam ob Christianorum pacem laetatur.

 Exhortatio ut Christianos in Perside agentes benevole complectatur.

 Mentio De Litteris Amoebeis Constantini Et Sancti Antonii Monachi. ( S. Ath. Opp. l. c.

 Epistola III Constantini Ad Eusebium. ( Eus. Vit. Const. l. c.

 Epistola IV Constantini Ad Eusebium. ( Eus., Vit. Const., lib. cap.

 Anno Domini CCCXXXV. Athan. Ap. t. p.

 Epistola II Constantini Ad Athanasium. ( Indidem.

 Epistola Constantini Ad Joannem Meletianum. ( Athan. Apol., p.

 Epistola Constantini Ad Catholicos Alexandrinae Ecclesiae. ( Conc. t. p.

 Epistola Constantini Honorifice Arium Ad Se Accersentis. ( Conc. t. p.

 Νικητὴς Κωνσταντῖνος Μέγιστος, Σεβαστὸς.

 Epistola Constantini De Synodo Tyri Celebranda. ( Conc. t. p.

 Mentio De Epistola Constantini Ad Dalmatium.

 Libellus Fidei Ab Ario Et Euzoio Imperatori Constantino Oblatus. ( Conc. t. p.

 Appendix Ad Opera Constantini.

 Appendix Ad Opera Constantini.

 Epistola Melchiadi Falso Adscripta Conc. t. p.

 Edictum Conc. t. p.

 Autographum Amoris Et Concordiae Foedus Inter Imperatorem Constantinum, Sanctumque Silvestrum Papam, Et Tiriditatem, Regem Armeniae, Divumque Gregoriu

 Anno Domini CCCXXI.

 Anno Domini CCCXXI.

 Nazarii Panegyricus, Constantino Augusto Dictus. ( Ex Pan. Vet. la Baume.

 Nazarii Panegyricus, Constantino Augusto Dictus. ( Ex Pan. Vet. la Baume.

 Monitum.

 Synopsis Panegyrici.

 Incipit Panegyricus.

 Appendix Ad Nazarium. Panegyrici Veteres Ab Aliis Constantino Dicti.

 Appendix Ad Nazarium. Panegyrici Veteres Ab Aliis Constantino Dicti.

 Incerti Auctoris Panegyricus Maximiano Et Constantino Dictus.

 Incerti Auctoris Panegyricus Maximiano Et Constantino Dictus.

 Eumenii Panegyricus Contantino Augusto.

 Eumenii Panegyricus Contantino Augusto.

 Prooemium. Eumenii vita.

 Monitum.

 Synopsis Panegyrici.

 Incipit Panegyricus.

 Synopsis Orationis Pro Restaurandis Scholis Augustoduni .

 Synopsis Orationis Pro Restaurandis Scholis Augustoduni .

 Eumenii Gratiarum Actio Constantino Augusto Flaviensium Nomine.

 Eumenii Gratiarum Actio Constantino Augusto Flaviensium Nomine.

 Monitum.

 Synopsis Panegyrici.

 Incipit Oratio.

 Incerti Panegyricus, Constantino Augusto.

 Incerti Panegyricus, Constantino Augusto.

 Prooemium.

 Synopsis Panegyrici.

 Incipit Panegyricus.

 Monumenta Vetera Ad Donatistarum Historiam Pertinentia. Ab Anno Christi CCCIII Ad Annum CCCL.

 Monumenta Vetera Ad Donatistarum Historiam Pertinentia. Ab Anno Christi CCCIII Ad Annum CCCL.

 Anno Christi CCCIII.

 Tenor Edicti In Christianos A Diocletiano Et Maximiano Lati Et Promulgati.

 Tenor Ejusdem Edicti. ( E x Eusebio, lib. Hist. eccles. cap.

 Anno Domini CCCIV.

 Executio Edicti Praecedentis In Africa.

 Acta Sancti Felicis Episcopi. ( Ex Baluzio t. Misc. p.

 Monitum Baluzii Ad Acta S. Felicis Episcopi Tubyzacensis.

 Incipit Passio sancti Felicis episcopi Tubyzacensis, qui propter legem Domini decollatus est 18 kalendas februarii.

 Eadem Acta Ex veteri editione Suriana collata ad editiones Mombritii, Baronii, Cotelerii, Baluzii et Acherii: atque ad mss. Cod. Ursicampi S. Cornelii

 Admonitio Theodorici Ruinart in acta sancti Felicis Episcopi et Martyris.

 Acta Sancti Felicis Episcopi Et Martyris, Ex codd. mss. et editis.

 Acta Martyrum Saturnini Presbyteri, Felicis, Dativi, Ampelii Et Aliorum, Ex Baluzio, Miscell. t. p. 56, ex ms. cod. Bibl. Colbert.

 Monitum Baluzii ad acta sanctorum Saturnini, Dativi et sociorum.

 Incipiunt confessiones et actus martyrum Saturnini presbyteri, Felicis, Dativi, Ampelii caeterorumque infra scriptorum, qui propter collectas et scrip

 Appendix Ad Illa Acta Quibus Continetur Accusatio Donatistarum In Mensurium Et Caecilianum. De qua Optatus lib. I, § 19 et 20, p. 18 et 19. Vide ibi n

 Appendix Ad Illa Acta Quibus Continetur Accusatio Donatistarum In Mensurium Et Caecilianum. De qua Optatus lib. I, § 19 et 20, p. 18 et 19. Vide ibi n

 Eadem Acta Ex Editione Theoderici Ruinart. Ex mss. cod. S. Cornelii Compendiensis Monasterii B. Petri de Pratellis S. Benedicti Floriacensis Rr. Pp. C

 Admonitio Theoderici Ruinart In acta ss. Saturnini et sociorum.

 Acta Sanctorum Saturnini, Dativi Et Aliorum Plurimorum Martyrum In Africa. Ex codd. mss. et editis inter se collatis.

 Anno Domini 314 .

 Gesta Purgationis Felicis Episcopi Aptungitani, Qui Ordinavit Caecilianum Episcopum Carthaginensem, Habita Carthagini Apud Aelianum Proconsulem Africa

 Monitum Baluzii Ad Acta Purgationis Felicis Episcopi, Etc.

 Gesta Purgationis Felicis.

 Gesta Purgationis Caeciliani.

 Proemium Ad Acta Purgationis Caeciliani.

 Incipiunt gesta ubi constat traditorem Silvanum, qui cum caeteris ordinavit Majorinum, cui Donatus successit.

 Anno Domini 304.

 Tenor Epistolarum Mensurii Ad Secundum Tigisitanum, Et Secundi Ad Mensurium, De Traditione Mensurii. ( Ex Augustino in Breviculo Collat. diei 3, cap.

 Idem Ex Eodem. ( Lib. contra Gaudentium, cap. 37, n. 47, col

 Anno 305.

 Acta Concilii Cirtensis Quae commemorantur ab Optato, lib. I, § 14, p. Ex Augustino, lib. contra Cresconium cap. 27, n. 30, tom. col.

 Anno Domini 311.

 Summa Actorum Concilii Carthaginensis Episcorum 70 Numidarum, Qui Caecilianum Damnaverunt Et Majorinum Ordinarunt. De quo Optatus lib. I, § 19, p. Ex

 Sententia Marciani Unius Ex Episcopis Qui huic Concilio Carthaginensi aderant. Ex Auctore Libri contra Fulgentium Donatistam Augustino perperam ascrip

 Anno Domini 312.

 Epistola Constantini Ad Anulinum Africae Proconsulem

 Epistola Constantini Imperatoris Ad Anulinum Proconsulem Africae.

 Epistola Constantini Imperatoris Ad Caecilianum

 Relatio Anulini Proconsulis Ad Imperatorem Constantinum,

 Episcoporum partis Majorini preces ad Constantinum.

 Anno Domini 313.

 Epistola Constantini Imperatoris

 De Romano Concilio Sub Mltiiade .

 Eunomius et Olympius episcopi in Africam missi, Carthaginensibus contra partem Donati declarant ubi sit Catholica, et sententiam a concilio Romano pro

 Anno Domini 314.

 Epistola Constantini Imperatoris Ad Ablavium,

 Epistola Constantini Imperatoris,

 Epistola Arelatensis Synodi Ad Silvestrum Papam,

 Epistola Constantini Imperatoris Ad Episcopos

 Anno Domini 321.

 Rescriptum Constantini Ad Valerium seu Verinum.

 Anno Domini 330.

 Epistola Constantini Imperatoris Ad Donatistas,

 Epistola Constantini Imperatoris Ad Celsum,

 Epistola Constantini Ad Episcopos Numidas,

 Epistola Caeciliani Ad Felicem.

 Petronius, Annianus et Julianus, Domitio Celso vicario Africae.

 De Constantini judicio apud Mediolanum habito, ubi rursum absolutus est Caecilianus.

 Epistola Constantini Imperatoris Ad Catholicam.

 Anno Domini 340.

 Donatistae Cujusdam Sermo De Vexatione Donatistarum Temporibus Leontii Et Ursatii. Nunc primum editus ex Codice ms. Bibliothecae Illustriss. et Revere

 In Sequentem Sermonem Admonitio.

 4. Idus Martii Sermo de Passione Ss. Donati et Advocati.

 Anno Domini 348.

 Passio Marculi Sacerdotis Donatistae, Qui Sub Macario Interfectus A Donatistis Pro Martyre Habebatur. ( Ex Analectorum Mabillonii tom. p. 105, Collata

 Annotatio Mabillonii in passionem Marculi.

 Incipit Passio Benedicti Martyris Marculi. 8 (al. die 3) kal. decembris.

 Passio Maximiani Et Isaac Donatistarum Auctore Macrobio. Cujus pars edita fuerat a Reverendo admodum Patre Joanne Mabillonio Analectorum tome IV, p. 1

 Anno Domini 348 Aut 349.

 Ex Concilio Carthaginensi.

 Ex Concilio Carthaginensi I

 Ad Donatistas pertinent duo hujus concilii Canones sequentes.

 I.

 II.

 De indulgentia et arbitrii libertate Donatistis concessa a Constantino .

 De Pauli et Macarii persecutione quam injusta Donatistarum expostulatio .

 Fragmentum Epistolae Macrobii Donatistae, De passione Maximiani et Isaac Donastitarum, ad plebem Carthaginensem. Ex Mabillon., Vetera Analecta, p.

 Anno Domini 333.

 Anno Domini 333.

 Anno Domini CCCXXXIII. S. Sylvester Papa.

 Anno Domini CCCXXXIII. S. Sylvester Papa.

 Prolegomena.

 Prolegomena.

 § Primus.— Notitia historica ex libro pontificali Damasi papae.

 Ex libello de munificentia Constantini.

 § II.—Quando Et Quamdiu Sederit. ( Ex D. Coustant.

 § III.—De Scriptis Aliis Quae Ad Sivestrum Papam Attinent. ( Ex D. Coustant.

 Opera Quae Exstant.

 Opera Quae Exstant.

 Fragmentum Incogniti Operis Adversus Judaeos. ( Coll. Maii, t. part. p.

 Fragmentum Aliud. ( Maii Spicil.

 Epistolae Quae ad Sylvestrum I Papam attinent.

 Monitum In Epistolam Sequentem. ( Coust., pag.

 Epistola I. Arelatensis Synodi Ad Silvestrum Papam. Indidem.

 Epistola II Synodi Arelatensis Ad Silvestrum Papam. ( Coust., pag.

 Appendix. Varia Dubiae Auctoritatis Scripta.

 Appendix. Varia Dubiae Auctoritatis Scripta.

 Capitulum Sancti Silvestri Papae. ( Conc. coll. Mansi.

 Decretum Sancti Silvestri Papae. ( Indidem.

 Censura Duarum Epistolarum Sequentium. ( Coust. Append., p.

 Epistola Nicaenae Synodi Ad Silvestrum Papam. ( Indidem.

 Epistola Seu Rescriptum Silvestri Ad Synodum Nicaenam. ( Coust. App., p.

 Altera S. Silvestri Epistola Ad Nicaenam Synodum. ( Conc. t. p.

 Altera S. Silvestri Epistola Ad Nicaenam Synodum. ( Conc. t. p.

 Praemonitio Collectoris.

 Incipit epistola Silvestri episcopi ad concilium Nicaenum directa per Abundantium presbyterum et Abundantium diaconum consulatu Paulini et Juliani 12

 Censura Opusculi Sequentis. ( Coust. App., p.

 Epistola seu relatio concilii quod sanctus papa Silvester celebravit, praesente Constantino Augusto, in urbe Roma intra Thermas Domitianas cum CCLXXV

 I. Quidquid actum est Nicaeae confirmatur.

 II. De Paschae solemnitate.

 III. De conciliis ter in anno celebrandis

 IV. Nulli clerico licere causam in publico examinare.

 V. De praeficiendis in ordinibus et proficiendis.

 VI. De ordinationibus et neophytis non ordinandis.

 Epilogus Brevis Alius Concilii Romani Sub Sylvestro Papa Habiti. Conc. t. col.

 Canon Vel Constitutio Silvestri Episcopi Urbis Romae, Et Domini Constantini Augusti, Qualiter Ecclesiastici Gradus Custodiantur, Vel Religio. Conc. t.

 Canon Vel Constitutio Silvestri Episcopi Urbis Romae, Et Domini Constantini Augusti, Qualiter Ecclesiastici Gradus Custodiantur, Vel Religio. Conc. t.

 Tituli canonum.

 Editio prima.

 Actio Prima.

 Caput I.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Actio Secunda.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 Editio secunda.

 Actio Prima.

 Caput I.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Actio Secunda.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 Censura Constituti Praecedentis. ( Constant. App., p.

 Mentio De Alio Concilio Romano Quod Etiam Romae Ante Duo Praecedentia Sub Sylvestro Papa Habitum Est. ( Conc. t. col. 1490, ed. Lab.

 Mentio De Alio Concilio Romano Quod Etiam Romae Ante Duo Praecedentia Sub Sylvestro Papa Habitum Est. ( Conc. t. col. 1490, ed. Lab.

 Censura epistolae sequentis. ( Const. App., p.

 Censura epistolae sequentis. ( Const. App., p.

 Epistola De Formatis Ab Episcopo Viennensi Accipiendis. Quae Sint Provinciae Septem Ad Viennensem Ecclesiam Pertinentes. ( Indidem

 Epistola De Formatis Ab Episcopo Viennensi Accipiendis. Quae Sint Provinciae Septem Ad Viennensem Ecclesiam Pertinentes. ( Indidem

 Anno Christi CCCXXXIV. Sanctus Marcus Papa.

 Anno Christi CCCXXXIV. Sanctus Marcus Papa.

 Prolegomena.

 Prolegomena.

 § I.—Vita Marci Papae. Ex Labbaeo, tom. conc. p.

 § II.—Quando Et Quamdiu Sederit. ( Ex D. Constant.

 § III.—De Decreto Ipsi Attributo. ( Indidem

 Scripta Dubiae Auctoritatis.

 Scripta Dubiae Auctoritatis.

 Epistola Sancti Athanasii Et Aegyptiorum Episcoporum Ad Marcum Papam. Conc. t. col. 466, ad. Labb.

 Rescriptum Marci Papae Ad Athanasium Et Omnes Episcopos Aegyptios. Indidem

 Anno Christi CCCXXXVII-CCCLII: Sanctus Julius Papa I.

 Anno Christi CCCXXXVII-CCCLII: Sanctus Julius Papa I.

 Notitia Historica, Critica Et Litteraria In Sanctum Julium Papam.

 Notitia Historica, Critica Et Litteraria In Sanctum Julium Papam.

 § I.—De Vita Julii Papae I. Ex libro pontificali Damasi papae.

 § II.—Quando Et Quamdiu Sederit. ( Ex D. Coustant.

 § III.—De Epistolis, Quae Ad Julium Papam Attinent. ( Ex D. Coustant.

 I.

 II.

 III.

 IV.

 V.

 VI.

 VII.

 VIII.

 IX.

 § IV.—De Decretis Julio Attributis. ( Ex D. Coustant.

 § V.— De scriptis Julii papae (ex Schoenemann).

 Monumenta Genuina.

 Monumenta Genuina.

 ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΙΟΥΛΙΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΡΩΜΗΣ Περὶ τῆς ἐν Χριστῷ ἑνότητος τοῦ σώματος πρὸς τὴν θεότητα.

 ΙΟΥΛΙΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΡΩΜΗΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΝ. Τοῖς πανταχοῦ ἐπισκόποις τῆς καθολικῆς ἐκκλησίας ἀγαπητοῖς ἀδελφοῖς Ἰούλιος ἐν Χριστῷ χάριν.

 ΙΟΥΛΙΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΡΩΜΗΣ Πρὸς τοὺς κατὰ τῆς θείας τοῦ λόγου σαρκώσεως ἀγωνιζομένους προφάσει τοῦ ὁμοουσίου.

 Monitum In Epistolam Ad Antiochenos. ( Ex Constantio.

 Epistola Julii Ad Antiochenos. ( Coust. Julius Danio, Flacillo, Narcisso, Eusebio, Mari, Macedonio, Theodoro et sociis eorum, qui Antiochia nobis scri

 I. Orientales Antiochia contentioso animo rescripse runt.

 II. Nihil in litteris suis esse unde juste expostularent.

 III. Objiciunt dedecorari synodum cujus judicata rescindantur. Ipsi convincuntur acta Nicaenae synodi rescidisse.

 IV. Nicaenam synodum in causa Pisti Eusebiani temerant Julius illaesam servat.

 V. Fucatum illorum pro synodorum decretis studium.

 VI. Ne Romam se conferant, frustra obtendunt angustiam temporis praefiniti.

 VII.

 VIII. Inique moventur, quod Julius solus solis Eusebianis scripserit.

 IX. Athanasius et Marcellus jure ad communionem admissi.

 X. Mareotica gesta ex se irrita, una tantum parte praesente.

 XI. Eorumdem gestorum falsitas testibus pluribus confutatur.

 XII. Ex ipsis gestis eorum falsitas comprobatur.

 XIII. Athanasium insontem probat fiducia qua Romae adversarios exspectat.

 XIV. Gregorii ordinatio illegitima, et ejus in suo ingressu gesta.

 XV. Alia in Mareoticis gestis reprehensione digna.

 XVI Marcellus recte sentire declaratur.

 XVII.

 XVIII. Nefanda ab Arianis patrata multi Romam convenientes exponunt.

 XIX. Discordiae auctores Eusebiam, non Julius.

 XX. Athanasius et Marcellus sine partium studio in communionem recepti.

 XXI. Si reos illos putant, Romam conveniant, et ibi eos praesentes convincant.

 XXII.— Judicia non secundum Evangelium instituta. Alexandrinum antistitem Julio inscio judicari non debuisse.

 Epistola Julii Papae I Ad Presbyteros, Diaconos Et Populum Alexandriae. Julius Alexandrinis De Reditu Athanasii, Cui Semper Fide Et Amore Inhaeserant,

 Julius Presbyteris, Diaconis Et Populo

 Ἰούλιος πρεσβυτέροις καὶ διακόνοις, καὶ λαῷ παροικοῦντι Ἀλεξάνδρειαν.

 Epistola Valentis Et Ursacii Ad Julium Papam. Quam Epistolam Post Renuntiationem Orientalium Ex Hilarii fragmento num.

 Monitum In Epistolam Marcelli Ancyrani Ad Julium.

 Epistola Marcelli Ancyrani Ad Julium Papam. Marcellus Ancyranus Episcopus Quae Ariani Sentiant, Quae Ipse Credat, Julio Exponit. ( Iudidem.

 Epistola Synodi Sardicensis Ad Julium Urbis Romae Episcopum . Coust. p.

 Eadem Epistola Ex Hilario. ( Conc. t. col. 660, ed. Lab.

 Appendix. Scripta Suspectae Fidei.

 Appendix. Scripta Suspectae Fidei.

 Admonitio In Epistolam Julii Ad Dionysium Alexandrinum. ( Coust. App. p.

 Epistola Julii Episcopi Romani Ad Dionysium Alexandrinum Episcopum. ( Coust. App. p.

 Epistolae Ejusdem Ad Mediam Partem Num. 5 Vetus Interpretatio Ex Synodici Capite 224 Descripta. Exemplar Julii episcopi urbis Romae, ut asserunt Eutyc

 In Epistolam Ad Dionysium Alexandrinum Sub Julii I Nomine Editam, Disquisitio Muratorii Ad Eruditissimum Et Clarissimum Virum Antonium Mariam Salviniu

 Synopsis Disquisitionis.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola Beati Julii Romae Ad Prosdocium . Quid de Trinitate atque Incarnatione Domini sit sentiendum.

 ((Epistola Julii I Ad Prosdocium.))

 Τῷ δεσπότῃ μου τῷ ποθεινοτάτῳ Προσδοκίῳ Ἰούλιος ἐν κυρίῳ χαίρειν.

 Superioris Epistolae Num. 2, Verba Ex Interpretatione Antiqua Concilii Ephesini Apud Baluzium Nov. Coll. Concil., T. I, P. 467. Julii sanctissimi epis

 Eadem Verba Ex Interpretatione Marii Mercatoris Apud Eumdem Baluzium, Ibid. Pag. 613. Julii sanctissimi episcopi Romae epistola ad Prosdocium.

 Eadem Verba Ex Facundo, Lib. I, Cap. 5, Pag. 40. Julii sanctissimi episcopi Romani ex epistola ad Prosdocium.

 Censura Fragmenti Sequentis.

 Fragmenta Scriptorum Julii.

 S. Julii Episcopi Romani In Sermone De Homousio.

 Ἰουλίου ἐπισκόπου Ρώμης ἐν τῳ λόγῳ τῳ περὶ ὁμοουσίου.

 Fragmentum II . Julius Romae patriarcha in epistola V, ita scribit de unione divinitatis Christi cum ejus humanitate.

 Fragmentum III . Sanctus Julius.

 Observatio. Liturgia sacra Julii nomine a Jacobitis recepta.

 Censura Epistolarum Cyrilli Ad Julium Et Julii Ad Cyrillum De Die Natali Domini.

 Cyrilli Verba A Joanne Nicaeno Relata.

 Eadem Ex Anonymi Relatione.

 Decreta Julii Papae I Decem Juxta Gratianum Et Ivonem.

 Primum. Turpe lucrum sequitur qui minus emit ut plus vendat, vel quid sit usura.

 Secundum. Reus est animarum presbyter, qui poenitentiam morientibus abnegat.

 Tertium. Post mortem alicujus nullus de ejus consanguinitate sponsam accipiat.

 Quartum. Licet servo matrimonia contrahere

 Quintum. Ex propinquitate sui sanguinis vel uxoris, usque in septimum gradum, nullus ducat uxorem.

 Sextum. Ecclesia semel Deo consecrata quando est iterum consecranda.

 Septimum. De his qui sacrificando varie errabant.

 Octavum. ( Ex decreto Ivonis Carnotensis desumptum.) Quid sit Ecclesia.

 Nonum. (Ex eodem.) De illis qui ecclesias incenderunt.

 Decimum. (Ex eodem.) Libertam domino legitime nubere posse.

 Epistola I Increpatoria Julii Conc. t. col.

 Venerabilibus fratribus universis orientalibus episcopis Julius.

 I.

 II.

 III.

 IV.

 Epistola Orientalium Conc. t. col.

 Epistola II . Sive Rescriptum Julii I Cons. t. col.

 I.

 II.

 III.

 IV.

 V.

 VI.

 VII.

 VIII.

 IX.

 X.

 XI.

 XII.

 XIII.

 XIV.

 XV.

 XVI.

 XVII.

 XVIII.

 XIX.

 XX.

 XXI.

 XXII.

 XXIII.

 XXIV.

 XXV.

 XXVI.

 XXVII.

 XXVIII.

 XXIX.

 XXX.

 XXXI.

 XXXII.

 XXXIII.

 XXXIV.

 XXXV.

 XXXVI.

 Anno Domini CCCLXII—CCCLXXII. C. F. Marius Victorinus Et Candidus Arianus. Galland. Bibl. p. Maii Coll. t. part. p.

 Anno Domini CCCLXII—CCCLXXII. C. F. Marius Victorinus Et Candidus Arianus. Galland. Bibl. p. Maii Coll. t. part. p.

 Prolegomena.

 Notitia De Victorino Afro.

 Notitia De Victorino Afro.

 Marii Victorini Liber Ad Justinum Manichaeum Contra Duo Principia Manichaeorum, Et De Vera Carne Christi.

 Marii Victorini Liber Ad Justinum Manichaeum Contra Duo Principia Manichaeorum, Et De Vera Carne Christi.

 Victorini De Verbis Scripturae: Factum Est Vespere Et Mane Dies Unus. Coeperitne A Vespera Dies, An A Matutino.

 Victorini De Verbis Scripturae: Factum Est Vespere Et Mane Dies Unus. Coeperitne A Vespera Dies, An A Matutino.

 Candidi Ariani Liber De Generatione Divina, Ad Marium Victorinum Rhetorem.

 Candidi Ariani Liber De Generatione Divina, Ad Marium Victorinum Rhetorem.

 Victorini Liber De Generatione Divini Verbi, Ad Candidum Arianum.

 Victorini Liber De Generatione Divini Verbi, Ad Candidum Arianum.

 Candidi Ariani Epistola Ad Marium Victorinum Rhetorem.

 Candidi Ariani Epistola Ad Marium Victorinum Rhetorem.

 Victorini Adversus Arium

 Victorini Adversus Arium

 Liber Primus.

 Liber Secundus.

 Liber Tertius.

 Liber Quartus.

 Victorini De ΟΜΟΟΥΣΙΩ Recipiendo.

 Victorini De ΟΜΟΟΥΣΙΩ Recipiendo.

 Victorini De Trinitate Hymni.

 Victorini De Trinitate Hymni.

 Hymnus Primus.

 Hymnus II.

 Hymnus III.

 Victorini In Epistolam Pauli Ad Galatas Libri Duo.

 Victorini In Epistolam Pauli Ad Galatas Libri Duo.

 Liber Primus.

 Cap. I.

 Cap.IV.

 Cap. III.

 Liber Secundus.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 Victorini In Epistolam Pauli Ad Philippenses Liber Unicus.

 Victorini In Epistolam Pauli Ad Philippenses Liber Unicus.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Victorini In Epistolam Pauli Ad Ephesios Libri Duo.

 Victorini In Epistolam Pauli Ad Ephesios Libri Duo.

 Liber Primus.

 Cap.I.—Vers. 1.

 Vers. 2.

 Vers. 3.

 Vers. 4.

 Vers. 5, 6.

 Vers. 7.

 Vers. 8.

 Vers. 9.

 Vers. 10.

 Vers. 11.

 Vers. 12.

 Vers. 13.

 Vers. 14.

 Vers. 15.

 Vers. 16.

 Vers. 17.

 Vers. 18.

 Vers. 19, 20.

 Vers. 21, 22, 23.

 Cap. II.—Vers. 1, 2.

 Vers. 3.

 Vers. 4.

 Vers. 5.

 Vers. 6.

 Vers. 7.

 Vers 8.

 Vers. 9.

 Vers. 10.

 Vers. 11.

 Vers. 12.

 Vers. 13.

 Vers. 14.

 Vers. 15.

 Vers. 16.

 Vers. 17.

 Vers. 18.

 Vers. 19.

 Vers. 20.

 Vers. 21, 22.

 Cap. III.—Vers. 1, 2.

 Vers. 3, 4.

 Vers. 5.

 Vers. 6.

 Vers. 7, 8.

 Vers. 9.

 Vers. 10.

 Vers. 11.

 Vers. 12.

 Vers. 13.

 Vers. 14.

 Vers. 15.

 Vers. 16, 17.

 Vers. 18, 19.

 Vers. 20, 21.

 Cap. IV.—Vers. 1.

 Vers. 2, 3, 4.

 Vers. 5, 6.

 Vers. 7.

 Vers. 8.

 Liber Secundus.

 Cap. IV.—Vers. 9.

 Vers. 10.

 Vers. 11.

 Vers. 12.

 Vers. 13.

 Vers. 14.

 Vers. 15, 16.

 Vers. 17, 18.

 Vers. 19.

 Vers. 20, 21.

 Vers. 22.

 Vers. 23, 24.

 Vers. 25.

 Vers. 26.

 Vers. 27.

 Vers. 28:

 Vers. 29.

 Vers. 30.

 Vers. 31.

 Vers. 32.

 Cap. V.—Vers. 1.

 Vers. 2.

 Vers. 3.

 Vers. 4.

 Vers. 5.

 Vers. 6.

 Vers. 7, 8, 9.

 Vers. 10, 11.

 Vers. 12.

 Vers. 13.

 Vers. 14.

 Vers. 15, 16.

 Vers. 17

 Vers. 18.

 Vers. 19, 20.

 Vers. 21.

 Vers. 22, 23, 24.

 Vers. 25, 26.

 Vers. 27.

 Vers. 28.

 Vers. 29.

 Vers. 30.

 Vers. 31.

 Vers 32.

 Vers. 33.

 Cap. VI.

 Vers. 11.

 Vers. 14.

 Vers. 15.

 Vers. 16.

 Vers. 17.

 Vers. 18.

 Vers. 19.

 Vers. 20.

 Vers. 21.

 Vers. 22.

 Vers. 23, 24.

 Victorini De Physicis Liber. ( Maii Coll. t.

 Victorini De Physicis Liber. ( Maii Coll. t.

 Monitum libro de Physicis a Maio praepostium.

 De Physicis Incipit Liber.

 Anno Domini CCCLVI-CCCLVII. Osius Episcopus Cordubensis.

 Anno Domini CCCLVI-CCCLVII. Osius Episcopus Cordubensis.

 Prolegomena.

 Prolegomena.

 Notitia Historica De Osio Episcopo Cordubensi. ( Ex Galland. Prolegomen., caput

 Osii Sententiae In Concilio Sard. Censi. (Conc. t. II, col. 625.)

 Osii Sententiae In Concilio Sard. Censi. (Conc. t. II, col. 625.)

 Prooemium.— Historia concilii Sardicensis.

 Osii Sententiae Sive Canones Sanctorum Et Beatorum Patrum Qui Sardicae Convenerunt. Gentiano Herveto interprete.

 Osii Concilium Cordubense. ( Conc. t. col.

 Cordubensis Episcopi Epistola Ad Constantium Augustum. Apud Athanasium in hist. Arian. ad Monach. § XLIV, Opp. tom. part. pag. 370, edit. Bb. Paris. G

 Cordubensis Episcopi Epistola Ad Constantium Augustum. Apud Athanasium in hist. Arian. ad Monach. § XLIV, Opp. tom. part. pag. 370, edit. Bb. Paris. G

 Osius, Constantio imperatori in Domino, salutem.

 Ὅσιος Κωνσταντίῳ βασιλεῖ ἐν Κυρίῳ χαίρειν.

 Anno Domini CCCLIII-CCCLXIII. Liberius Papa.

 Anno Domini CCCLIII-CCCLXIII. Liberius Papa.

 Prolegomena.

 Prolegomena.

 § I.—Notitia Historica. ( Ex libro pontificali.

 De Eodem. ( Ex D. Coust.

 De Eodem. ( Ex bibl. Gall.

 § II.—Notitia Epistolarum Non Exstantium, Aut Supposititiarum Quae Ad Liberium Papam Attinent. ( Ex D. Coustant.

 I. Aegyptiorum ad Liberium litterae circa exitum anni 352 missae.

 II. Orientalium ad Liberium litterae circa idem tempus scriptae.

 III.— Liberii ad Orientales epistola anno 353 data.

 IV.— Liberii ad Aegyptios epistola eodem tempore scripta.

 V.— Liberii ad Constantium epistola ann. 353 scripta.

 VI.— Legatorum Liberii ex Arelatensi concilio litterae.

 VII.— Eusebii Vercell. ad Liberium epistola anno 354 missa.

 VIII.— Liberii ad Fortunatianum epistola, eodem tempore data.

 IX.— Constantii ad Liberium litterae anno 355.

 X.— Liberii ad clerum Rom. litterae anno 357 scriptae.

 XI.— Ejusdem litterae ad Constantium eodem tempore.

 XII.— Liberii epistola decretalis per provincias missa circa ann. 362.

 XIII.— Litterae Lampsacenae synodi et aliarum ad Liberium et Occidentales ann. 365 missae.

 XIV.— An Liberius litteras ad Orientales scripserit de Spiritu Sancto.

 XV.— Liberii Sermo.

 XVI.— Scripta Liberio supposita.

 Decretorum Liberio adscriptorum Censura.

 Opera Quae Exstant.

 Opera Quae Exstant.

 Oratio Marcellinam S. Ambrosii Sororem Dato Virginitatis Velo Consecrantis. ( Ex Biblioth. Galland.

 Oratio Marcellinam S. Ambrosii Sororem Dato Virginitatis Velo Consecrantis. ( Ex Biblioth. Galland.

 Epistolae Et Dicta. ( Coust. col.

 Epistolae Et Dicta. ( Coust. col.

 Epistola Liberii Papae Ad Osium Episcopum Cordubensem. (Anno 353 exeunte, aut 354 ineunte.) De Vincentii episcopi Capuani legatione et lapsu.

 Epistola . Liberii Papae Ad Caecilianum Spoletinum Episcopum. (Eodem tempore.) De eadem re.

 Epistola Liberii Papae Ad Eusebium Vercellensem Episcopum. (Eodem tempore.) De legatione Luciferi Calaritani episcopi ad Constantium imp. ut concilium

 Epistola Missa Ad Constantium Imperatorem A Liberio Episcopo Urbis Romae Per Luciferum Episcopum. (Anno 354.) Constantium sibi placare, et concilium q

 Epistola Liberii Papae Ad Eusebium Episcopum Vercellensem. (Anno 354.) Ut legatis ad Constantium pergentibus se adjungat.

 Epistola Liberii Papae Ad Eusebium Episcopum Vercellensem. Quanta laetitia affectus sit Eusebii litteris, quibus cum se legatis ipsius adjunxisse didi

 Epistola Liberii Papae Ad Eusebium, Dionysium Et Luciferum In Exilio Constitutos. (Anno 355.) Iis de confessionis gloria gratulatus, illorum orationib

 Liberii Papae Dicta Ad Eusebium Spadonem, Dum Ipsum, Ut In Athanasium Subscribens Imperatori Obtemperaret, Hortabatur. (Anno 355.)

 Dialogus Liberii Episcopi Romani Et Constantii Imperatoris, Triduo Antequam Liberius In Exilium Deportaretur Habitus. (Anno 355.)

 Epistola Liberii Papae Ad Orientales. (Anno Christi 357.) Se ab Athanasii defensione destitisse, pacem vero cum ipsis habere, ac fidem Sirmii exposita

 Epistola . Liberii Papae Ad Ursacium, Valentem Et Germinium. (Anno 357, sub fine.) Se ab Athanasii communione esse separatum, et cum Orientalibus necn

 Epistola Liberii Papae Ad Vincentium Episcopum Capuanum. (Anno Christi 357.) De solatio, quod ex Urbici ope percipiebat, sibi sublato. Se ab Athanasii

 Epistola Liberii Episcopi Urbis Romae Facta Ad Catholicos Episcopos Italiae. (Anno 363.) Veniam iis, qui Arimini lapsi sunt, negandam non esse. Qua co

 Monitum In Duas Epistolas Sequentes.

 Epistola Legatorum Lampsacenae Synodi Ad Liberium Papam. (Anno 366.) Tum Proprio, Tum Eorum A Qubus Missi Sunt Nomine Profitentur Se Fidem Nicaenam Te

 Domino fratri et consacerdoti Liberio Eustathius, Theophilus et Silvanus in Domino salutem.

 Κυρίῳ ἀδελφῷ καὶ συλλειτουργῶ Λιβερίῳ Εὐστάθιος, Θεόφιλος Σιλβανὸς ἐν κυρίῳ χαίρειν.

 Epistola Liberii Urbis Romae Episcopi Ad Universos Orientis Orthodoxos Episcopos (Anno 366.) Legatos Eorum Fidem Nicaenam Professos Esse Fidei Hujus

 Appendix.

 Appendix.

 Gesta Liberii Papae.

 Gesta Liberii Papae.

 Admonitio In Gesta Sequentia. ( Coust. Append., p.

 Incipiunt Gesta Liberii Papae. ( Indidem, p.

 1. Fidei confessio.

 2. Constantinus a lepra mundatus. Constans Nicomediae baptizatus. Liberius relegatus Noellam.

 3. Liberius Damasum vicarium instituit. Petri amor post negationem. Chrisma in nomine Domini.

 5. Baptismus in pelve, flumine, palude.

 6. Constantii expeditio super Danubium.

 7. Liberius ut in basilica S. Petri baptizet rogatur.

 8. Damasus pollicetur fontes. Liberius baptizat in Pentecoste.

 Censura Epistolae Ad Orientales. ( Coust. Append., p.

 Censura Epistolae Ad Orientales. ( Coust. Append., p.

 Epistola, Qua Athanasius Romam Citatus Et A Romanae Ecclesiae Communione Separatus Fingitur, Orientalibus Ipsius Adversariis A Liberio In Communionem

 Epistola, Qua Athanasius Romam Citatus Et A Romanae Ecclesiae Communione Separatus Fingitur, Orientalibus Ipsius Adversariis A Liberio In Communionem

 Epistolae Amoebeae.

 Epistolae Amoebeae.

 Monitum In Epistolas Amoebeas Liberii Et Athanasii. ( Coust. Append., p. 95.

 Epistola Liberii Episcopi Romae Ad Athanasium Episcopum Alexandriae. ( Coust. Append., p.

 Rescriptum Sancti Patris Nostri Athanasii Archiepiscopi Alexandrini Ad Liberium Romae Episcopum. ( Coust. Append., p.

 Epistola Liberii Papae Ad Omnes Generaliter Episcopos. ( Conc. t. col. Dominis sanctissimis et Deo amantissimis universis episcopis, Liberius episcopu

 Epistola Athanasii Et Aegyptiorum Episcoporum, Ad Papam Liberium. Conc. t. col. Domino beatissimo et honorabili, sancto patri Liberio papae, Athanasiu

 Epistola Liberii Papae Ad Athanasium Et Episcopos Aegyptios Responsoria. ( Conc. t. col. Dilectissimo filio Athanasio, et omnibus in unum congregatis,

 Decreta Liberii Papae, Desumpta ex codice vetusto 16 librorum, lib. cap.

 Ejusdem Capite Decimo. Ut in sacris diebus jejuniorum conjugati a conjugibus se abstineant.

 Ejusdem Capite Duodecimo. Si evenerit fames aut inaequalitas aeris, quid agendum.

 Anno Domini CCCLXVI. Potamius Episcopus Ulyssiponensis.

 Anno Domini CCCLXVI. Potamius Episcopus Ulyssiponensis.

 Prolegomena. De Potamio Episcopo Ulyssiponensi. ( Galland., t. Proleg. p.

 Prolegomena. De Potamio Episcopo Ulyssiponensi. ( Galland., t. Proleg. p.

 Potamii Episcopi Tractatus Duo: Quibus Accessit Epistola Ad S. Athanasium.

 Potamii Episcopi Tractatus Duo: Quibus Accessit Epistola Ad S. Athanasium.

 Tractatus I. De Lazaro. Gall. t. p.

 Tractatus II. De Martyrio Isaiae Prophetae. ( Indidem p.

 Epistola Ad Athanasium Ab Arianis (Impetitum), Postquam In Concilio Ariminensi Subscripserunt. Indidem p. Domino Fratri gloriosissimo ac beatissimo At

 Index Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.

 Index Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.

 Eusebii Pamphilii De Vita Beatissimi Imperatoris Constantini.

 Pars Secunda. Conciones.

 Pars Tertia.—Epistolae.

 Sanctus Marcus Papa.—Prolegomena.

 Scripta Dubiae Auctoritatis.

 Sanctus Julius Papa I.

 Monumenta Genuina.

 Julii Fragmenta.

 C. F. Marius Victorinus Et Candidus Arianus.

 Prolegomena.

 Victorini adversus Arium libri quatuor.

 Victorini in Epistolam Pauli ad Galatas libri duo.

 Victorini in Epistolam Pauli ad Philippenses.

 Victorini in Epistolam Pauli ad Ephesios libri duo.

 Osius Episcopus Cordubensis.

 Liberius Papa.

 Appendix. Gesta Liberii papae.—Admonitio in haec gesta.

 Appendix. Gesta Liberii papae.—Admonitio in haec gesta.

 Potamius episcopus Ulyssiponensis.

 Finis Indicis Rerum.

Victorini Liber De Generatione Divini Verbi, Ad Candidum Arianum.

1019C I. Magnam tuam intelligentiam quis fascinavit, o generose Candide? De Deo dicere, supra hominem audacia est. Sed quoniam inditus est animae nostrae νοῦς ἠθικὸς, et spiritus desuper missus ad figurationes intelligentiarum inscriptas ex aeterno in anima nostra: movet ineffabiles res ad investigabilia mysteria Dei voluntatum atque operationum, quasi mentis elatio animae nostrae. Vult enim videre, et etiam nunc in tali sita corpore, quod difficile est intelligere solum, edicere autem impossibile. Dicit enim beatus Paulus: O altitudo divitiarum sapientiae et cognoscentiae Dei, quomodo ininvestigabilia sunt judicia Dei, et sine vestigiis ejus viae (Rom. XI, 33) ! Dicit etiam Esaias: Quis cognovit mentem Domini, aut quis fuit ejus consiliator (Isa. XL, 13) ? Vides igitur quanti 1019D constat cognitio de Deo. Sed quoniam de divina generatione scribis tam audenter: et nos tibi primo quidem de scripturis ostendemus, filii Domini Jesu Christi generationem aeternam. An scripturas quas legimus, vanas opinaris? Si ut nomine, sic et re Christianus est quispiam; necesse habet venerari scripturas, inclamantes Dominum Jesum Christum. Si igitur necesse tibi est scripturas recipere; est et necessarium ea quae in ipsis de Christo dicuntur, sic quemadmodum dicuntur, accipias et credas. Dicunt autem Jesum Christum Filium Dei esse unigenitum, ut dicit David propheta: Filius meus es tu, ego hodie genui 1020C te (Psal. II, 7) . Et Paulus Apostolus: Quia ipse proprio suo filio non pepercit (Rom. VIII, 32) . Et rursus: Benedictus Deus et pater Domini nostri Jesu Christi (Ephes. I, 3) . Deinde et ipse Jesus Christus frequenter dicit: Ego et pater unum sumus (Joan. X, 30) . Et: Qui videt me, videt et patrem meum (Joan. XIV, 9) . Et: Ego in patre, et pater in me est (Ibid. 10, 11) . Haec dicens Deus fuit, si mentitus non est: si autem mentitus est, non opus Dei omnimodis perfectum. Saepe et multi et millies dicunt ista: an tibi non apparet dici haec ita ubique?

II. Audi de nobis aliud. Nos dicimus esse nobis patrem Deum, et eum quam maxime. Quae causa, et juxta quid? Quoniam, inquam, charitate praedestinavit nos in adoptionem per Christum (Ephes. I, 5) . Numquid 1020D et Christum per adoptionem filium Deus habet? Nullus id ausus est dicere: fortasse nec tu. Videsne, qualis blasphemia ex hoc dicto nascatur? Dicimus esse nos haeredes Deo patri, et per Christum haeredes, per adoptionem existentes filii: et Christum esse verum filium, per quem nobis efficitur esse filios et cohaeredes esse in ipso Christo. Multa dixisti de Christo et vera, et ut se habent: quoniam potentia Dei est, et omnipotens, et universus λόγος, et omnis operatio, et omnis vita et alia plurima. Assecutus ergo est hujusmodi bona, effectus ex iis quae non sunt? Et beatum est, quod non est ex eo quod vere est? Qui sic 1021A concipit intellectus, sine Deo est, sacrilegus et plenus blasphemiae. Dominus ipse est super omnia quae sunt, omniaque quae non sunt. Et ipse igitur cum, ut dicis, sit factus ex iis quae non sunt, poterit ipse facere omnia quae sunt ex iis quae non sunt? Attamen Deum, id quod sit et semper sit, non quod aliquando non fuerit, credimus esse. Praestat igitur quod est, et praestat per ineffabilem generationem, et praestat exsistentiam, νοῦν, vitam: non qui sit ista, sed super ista et semper omnia. Si igitur Deus non est quod non est, est autem supra id quod est, vere ὢν, potentia ipsius τοῦ ὄντος, quae operatione in generationem excitata, ineloquibili motu genuit τὸν ὄντα, omnibus modis perfectum, a toto potentiae totum. Deus ergo est totum πρόον: Jesus autem ipsum hoc 1021B totum ὂν, sed jam in existentia et vita et intelligentia, universale omnimodis τέλεον ὄν. Hic est finis, hic principium, hic filius, hic πᾶς λόγος, hic qui apud Deum et in Deo λόγος, hic Jesus Christus, ante omnia quae sunt, et quae vere sunt; prima et omnis existentia, prima et omnis intelligentia, primum et omnimodis τέλεον ὂν, ipsum primum ὂν, nomen ante omnia nomina; ab ipso enim omnia nomina, sicut declarabitur.

III. Volo autem audire, o mi dulcissime Candide, quid esse aestimas, quod non est. Si enim Deus omnium causa est, et ejus cui est esse, et ejus cui non est esse, causa est Deus. Sed si causa, non est id quod non est. Causa enim ut ὂν est: quippe unde et a qua sit id, cui futurum est ὄν. Et hoc ipso, causa 1021C vere super ὄν. Quod igitur nondum ὄν, id est, quod non est; ad hoc, ὂν causa est. Ideo πρόον dicitur: et juxta istam rationem causa est Deus, et eorum quae sunt, et eorum quae non sunt.

IV. Definiendum est ergo id quod non est: quod quidem intelligitur et vocatur quatuor modis: juxta negationem omnino omnimodis, ut privatio sit existentis: juxta alterius naturam ad alterius naturam, 1022A ut hoc non est illud: juxta nondum esse, quod futurum est et potest esse: juxta id quod super omnia quae sunt, habet est; ut quia non est aliquid istorum, nec convenit cum aliquo eorum. Quid igitur dicimus Deum? τὸ ὂν, ἢ τὸ μὴ ὄν; Sed utique ipsum appellamus ὄν· quoniam eorum quae sunt, pater est. Sed pater eorum quae sunt, non est τὸ ὄν, si nondum sunt ea quorum pater est. Hoc non licet dicere, hoc nefas est intelligere, eorum quae sunt, μὴ ὂν causam appellare. Causa enim prior est ab iis quorum causa est. Supremum ὂν igitur Deus est; et juxta quod supremum est, μὴ ὂν Deus dicitur: non per privationem universi ejus quod sit, sed ut aliud ὂν ipsum, quod est μὴ ὂν: juxta ea quae futura sunt, τὸ μὴ ὄν: juxta quod causa est ad generationem eorum quae sunt, 1022B τὸ ὄν.

V. Verum est igitur dicere Deum patrem τοῦ ὄν, juxta causam eorum quae sunt, et eorum quae non sunt. Voluntate igitur Dei in generationem veniunt et quae sunt, et quae non sunt. Et non aestimes quae non sunt, quasi per privationem eorum quae sunt. Nihil enim istorum neque existit, neque intelligitur. Si enim mundus et omnia superna subsistunt, omnia et sunt. Nullum enim μὴ ὄν, juxta privationem: sed subintelligentia quaedam est, ab iis quae sunt, privationem eorum subintelligere, non subsistentis, ne ipsius quidem subintelligentiae, nec sic existentis, ut eorum quae sunt. Quaedam vero quae non sunt, quodammodo sunt, ut ipsa quae nunc quidem sunt: quae post generationem et sunt et dicuntur, et ante 1022C generationem aut in potentia sua aut in idea fuerunt. Sed unde vel ex quo generata sunt? Secundum illos modos scilicet; juxta alterius naturam, et juxta id quod nondum est, quod futurum est, et potest esse.

VI. Primo ergo Deus et super quae sunt est, et super quae non sunt: quippe generator ipsorum et pater, juxta quod causa est. Deinde secundum generationem a Deo aut secundum effectionem, quae sunt apparuerunt. 1023A Apparuerunt autem et μὴ ὄντα. Ipsorum autem quae sunt, alia sunt vere quae sunt, alia quae sunt, alia quae non vere non sunt, alia quae non sunt. At illa quae vere non sunt, non recipit in esse plenitudo Dei. Juxta enim id quod est esse, et id quod est aliquo modo esse, plenitudo Dei. Plenitudo enim est τῇ μόνῃ ἐμφάσει existente in intelligentia eorum quae vere non sunt: quae juxta subjectionem, ab his quae non vere quidem sunt. Quodam tamen modo νοῦς cuncta incipiens, imaginata est circa id quod vere non est.

VII. Audi quemadmodum dico. Sunt quaedam ejusmodi, quae sunt natura manifesta, sicut quae sunt et omnia supercoelestia: ut τὸ πνεῦμα, καὶ ὁ νοῦς, ἡ ψυχὴ, τὸ νόημα, ἡ παιδεία, ἡ ἀρετὴ, ὁ λόγος, opinio, 1023B perfectio, sententia, vita, intelligentia: et adhuc superius, existentialitas, vitalitas, intelligentitas: et adhuc super omnia ista, ὂν μόνον: et istud ὅ ἐστι ἓν μόνον ὄν. In ista si ἡμῶν νοῦς recte ingreditur, comprehendit ista et ab his formatur: et stat intelligentia, jam non in confusione inquisitionis existens. Sed quoniam intelligentia talis de altero est, comprehensio et definitio quaedam efficitur. Alia ὄντα solum ὄντα esse intelligimus: quoniam in eo quod quidquid tale est, alterius est et aliud, ut intellectuale ad intellectibile. Ergo intellectibilia sunt ea quae vere sunt: alia quae tantum sunt, intellectualia. Sunt autem ista omnia, animarum in natura intellectualium, nondum intellectum habentium; quae sunt, sed ad intelligentiam accommodata. Excitatus enim in anima 1023C ὁ νοῦς, intellectualem potentiam animae illustrat et illuminat, et intellectuat ac figurat: et innascitur animae intelligentia atque perfectio. Idcirco et substantia dicitur anima, quoniam omnis substantia subjectum est. Subjectum autem alteri alicui subjacet: subjacet autem anima τῷ νόει,: et πνεύματι ἁγίῳ ἡ ὕπαρξις τῆς ψυχῆς. Substantia igitur anima.

VIII. Omnia ergo quae animae sunt, solum ὄντα 1024A sunt, non quae vere sunt. Anima igitur comprehendit quae vere sunt: quoniam si ingreditur νοῦς in animam intellectualem, comprehendit item et ὄντα ἀληθῶς: intelligit enim anima quoniam anima est: et sic ab iis ἃ ἀληθῶς ὄντα εἰσὶ, intelligentia efficitur eorum quae sunt. At vero alia quae non vere non sunt, et quae non sunt, ab istis intelligentiam sumunt per conversionem intelligentiae τοῦ ὄντος. Etenim non intelligitur τὸ μὴ ὂν secundum quod non ens: sed juxta τὸ ὂν intelligitur τὸ μὴ ὂν. Accipitur ergo τὸ μὴ ὂν, quasi quaedam exterminatio τοῦ ὄντος. Exterminatio autem infiguratum quoddam est, et non est ut ὄν. Omne enim τὸ ὂν in existentia vel qualitate figuratum et vultuatum est. Infiguratum autem, quoddam aliquid est: ideo τὸ μὴ ὂν aliquid quodammodo est. 1024B Sunt ergo τὰ μὴ ὄντα: et ideo etiam sunt quae vere non sunt: et potiora sunt ad id quod est esse, ea quae non vere non sunt, quam quae μὴ ὄντα sunt. Propter quod efficitur τῶν ὄντων quidam naturalis ordo τοῦ ὄντος, τὰ ὄντα.

IX. Diximus ergo quae sunt, et etiam quae vere sunt. Dicamus nunc quae sint quae vere non sunt, et quae sint quae non sunt.

Intelligibilis et intellectualis cum sit Dei essentia et potentia, juxta intelligentiam apparuerunt cuncta quae sunt. Sed intelligentia dupliciter operatur: sua propria potentia intellectuali, et juxta limitationem intelligendi, etiam sensu. Rursus autem sensus, simulacrum cum sit intellecti et limitamentum intelligendi, si perfecte percipit operationem intelligentiae 1024C quae illum fortificat in operari atque agere, efficitur sensus propinquus atque vicinus purae intelligentiae. Et ista est quae coelestia comprehendit, et ea quae in aethere, et ea quae in natura et ea quae in ὕλῃ gignuntur et regignuntur, et alia hujusmodi quorum est potentia in sensuali intelligentia: et est illud esse quodammodo esse et non esse. Coelum etenim, et omnia in eo, et universus mundus ex ὕλῃ consistens 1025A et specie, in commixtione est: ergo non est simpliciter. Hujus ergo mundi quae partes sunt, participantes animae intellectualis potentiae et naturae, sunt in natura eorum quae non vere non sunt. Utuntur enim intelligentia, sed juxta sensum intelligentia, et sunt juxta sensum versibilia et mutabilia, juxta vero intelligentiam inversibilia et immutabilia. Quomodo autem sensus istud apprehendit? Sed non apprehendit nisi qualitates; substantiam autem, id est subjectum, nec percipit nec apprehendit: versibiles enim sunt qualitates; substantia vero inversibilis. Cum autem anima sit substantia, tamen est versibilis. Quomodo istud? Sic habeto.

X. Cum suscipit anima et intelligit quae sunt in mundo, si illa intelligit quae sunt animalia et animata; 1025B in eo quod est habere animam, sunt quae non vere non sunt. Quodam enim modo μὴ ὄντα, juxta quod animam habent: quodam modo μὴ ὄντα juxta id quod conversibilem ὕλην habent et qualitates versibiles: et sunt haec quae diximus μὴ ὄντως μὴ ὄντα. Cum autem intelligimus sub anima ὕλην (in anima dico ὕλην, quidquid sine intellectuali anima est, circumlato sensu) ipsa comprehendit circa qualitates quasi μή ὄντα quae sunt: sunt enim versibiles qualitates; et juxta hoc, μὴ ὄντα. Etenim ipsum subjectum quae ὕλη dicitur, indeterminatum est; et ideo sine qualitate dicitur. Si autem determinatur, qualitas dicitur, et non qualis ὕλη. Sed sunt primae qualitates in corporibus primis, igne, aere, aqua, terra: quae sunt, sed per se, sine commixtione vel alicujus 1025C unione. Si enim ista, qualitates; et ista, ὕλη: qualitates igitur ὕλη. Non enim ut accidens accidit τῇ ὕλῃ; sed ipsa est qualitas: non potest enim esse qualitas, ipsa per semet, sed eo quod est; hoc ipso ὕλη est. Et semper quidem ὑλικὴ cum sit, nihil aliud quam ὕλη est. Sicut et anima, juxta quod intellectualis est, anima est; et juxta quod semper movetur et a se movetur, non secundum duplicationem neque secundum 1026A accidens, ista anima est, sed quod istae qualitates, substantia est anima. Sic etiam ὕλη ipsa qualitas, ipsa substantia ὕλη. Differt autem anima ab ὕλῃ. Dicunt enim quidam, quod anima ὕλη est; quod subjectum et qualitas eadem sit substantia, eademque sit substantia et anima et ὕλη. Sed differt, ut dixi: quoniam anima intellectualis cum sit, intelligit semetipsam. At vero ὕλη omnimodis intelligens cum sit, neque intelligentiam neque sensum in sensu ullum habet. Et idcirco anima ea est quae sunt: cum ipsa sola et pura est, ex iis est quae sunt: mixta vero τῇ ὕλῃ, ex iis est quae non vere non sunt. Sola autem ἡ ὕλη omnium quae non sunt nutrix est. Anima vero et ἡ ὕλη, omnium nutrix est, sed anima, propria virtute omnium nutrix est et vitae generatrix: ή ὕλη 1026B vero sine anima, effeta et densa facta, in aeternum manet, animationem ab anima habens. Sunt igitur et dicuntur ista, μὴ ὄντα. De iis ergo quae non sunt, ita se habet.

XI. Habes igitur quatuor: quae vere sunt, quae sunt, quae non vere non sunt, quae non sunt. Per conversionem autem et complexionem horum nominum, adhuc duo modi subaudiuntur: quae non vere sunt, et vere quae non sunt. Sedenim ea quae non vere sunt, ea tantum quae sunt significant: solum enim sunt, quae non vere sunt. At vero quae vere non sunt, ad id ut sint, locum non habent. Deo enim plenis omnibus, nefas et impossibile, quae vere non sint, et dici et esse: quae intelligentia sola, sicut declaravimus, differunt, non ab iis quae non sunt, sed 1026C ab iis quae sunt secundum privationem adnascuntur in anima, neque in sua substantia, neque in intelligentia positis quae vere non sunt.

XII. Eamus igitur ad videndum, quid sit Deus, et in quibus est. Quae vere prima et honoratiora sunt, numquid in ipsis Deus? Sed et his causa est, et ipsorum dator et pater. Nec est dicere, ipsum esse haec, quibus ipse dedit ut essent. Cum enim unus 1027A et solus sit, assimilata esse voluit; et non ipsa illum unum: sed illud quod est unum esse, hoc voluit ipsa multa esse. Forsitan dices, o Candide, Meus hic sermo est: et secundum istam rationem dico, ex iis quae non sunt, natum esse Filium Dei, secundum electionem, non secundum generationem. Sed μὴ ὄντα quae esse diximus? numquid ea quae omnino non sunt? Sed jam in confesso est, quod non: etiam in confesso est, quod quae non sunt, juxta modos dicuntur quatuor: ex quibus duo juxta nihilum omnino, et juxta super omnia: alii vero juxta alterius naturam, et juxta quod nondum est; et tamen est potentia ad esse, et nondum actione esse.

XIII. Quid igitur Deus, si ne unum quidem est neque quae vere sunt, neque quae sunt, neque quae non 1027B vere non sunt, neque quae non sunt? Ista enim praestat Deus ut causa, istis omnibus. Eorum autem quae vere non sunt, Deum esse, nefas est suspicari. Necessario enim Deum per praelationem et eminentiam τῶν ὄντων dicimus, supra omnem existentiam, supra omnem vitam, supra omnem cognoscentiam, super omne ὂν, et πάντων ὄντων ὄντα: quippe inintelligibile, infinitum, invisibile, sine intellectu, insubstantiale, incognoscibile: et quod cum super omnia, nihil tamen de iis quae sunt: et quoniam supra quae sunt, nihil de his quae sunt: μὴ ὂν ergo Deus est.

XIV. Quid autem istud τὸ μὴ ὂν, super τὸ ὂν est? quod intelligatur ut ὂν, neque ut μὴ ὂν omnino: sed ut in ignoratione intelligibile, quoniam ὂν, et 1027C quoniam μὴ ὂν; quod sola sua potentia, τὸ ὂν in manifestationem adduxit et genuit. Est autem λόγος, istud sic se habere. Quid vero Deus qui supra ὂν est, ab eo quod ipse est, sicut ipse est, ὄντα produxit? An ab alio? an a nullo? Ab alio? Sed quo alio? Nihil enim ante Deum fuit. Sed neque ex altero ut Deo, quoniam nihil ei par. A nullo? Sed quomodo? Si enim τὸ ὂν produxit, verum est dicere quoniam a semetipso qui super τὸ ὂν est, τὸ ὂν generaverit 1028A potius quam de nihilo. Quod enim super τό ὂν primo est, absconditum ὂν est. Absconditi vero manifestatio, generatio est. Siquidem et potentia ὂν, operatione ὂν generat: nihil enim sine causa in generatione. Et si Deus causa est omnium, causa est et τοῦ ὄντος in generationem: quippe cum super τὸ ὂν sit, vicinius cum sit τῷ ὄντι, et ut pater ejus et genitor. Etenim gravida occultum habet quod paritura est. Non enim foetus non est ante partum, sed in occulto est: et generatione pervenit in manifestationem ὃν operatione, quod fuit ὃν potentia. Et, ut quod verum est dicam, ὂν operatione τοῦ ὄντος, etenim foris operatione generat. Quid autem generat? quod fuit intus. Sed quid fuit intus in Deo? nihil aliud quam ὂν; verum quippe τὸ ὄν: magis autem 1028B πρόον, quod est ὑπεράνω τοῦ παντὸς ὄντος· genus, inquam, quod est ens super entis entia, ὂν jam operante potentia. Hic est Jesus Christus. Dixit enim ipse: Si interrogaverit, Quis te misit? dicito, ὁ ὤν (Exod. III, 14) . Solum enim illud ὂν semper ὂν, ὁ ὢν est.

XV. Filius ergo Jesus Christus τὰ μὲν ὄντα, et solus natus filius: quia ille πρόων nihil aliud genuit quam ὂν ante omnia et omnimodis perfectum ὂν; quod non potest esse cum altero, et quoniam quod omnimodis perfectum est, altero non eget. Universale enim ὂν, et solum ὄν, et unum et super genus generale ὂν, unum est et solum ὂν. Quoniam vero istud ὂν, non illud ὂν est quod perfectam potentiam habet, potentia natum est illud ὂν, ante omnia quae vere sunt, et quae sunt ἀρχαῖα ὄντα, ἀφ᾽ ὧν 1028C πάντα εἰσί. Ipse est, inquam, a quo sunt omnia quae sunt, et per quem, et in quo. Hujus gratia ὂν quod operatione est, imago est illius τοῦ ὄντος, quod potentia est, secundum nullum progressum semper in semetipso manens.

XVI. Quid deinde? Dicimus Jesum τὸ ὂν primum, ante omnia ὂν, per quem omnia quae sunt. Hoc est enim nomen super omne nomen: principium enim nominum τὸ ὂν, et principium substantiarum, sicut 1029A frequenter et in multis declaravi. Rursus Jesum Christum τὸ ὂν naturaliter circa Deum esse, et magis et in principio λόγον, et ipsum istum λόγον Deum esse dicimus. Deinde tres per κερουχίδια Joannem, αἰωνίους quae confitemur: et dicimus hoc ita se habere. Dictum est enim quod in principio sit λόγος, et ut tu dicis, non est principium quod praecedit aliud principium: sine principio enim principium, si quidem et est dicitur principium. Qui igitur in principio fuit, ex αἰῶνος est, sive in Deo sive circa Deum (Joan. I, 1) . Erat enim circa Deum λόγος, et in principio. Ergo semper fuit. Si semper fuit, necesse eum est esse, non cum iis quae non sunt, neque factum esse. Dicit Joannes (Ibid. 18) : Deum nemo vidit umquam. Rursus (Ibid.) : Unigenitus Dei 1029B filius qui est in gremio patris, ipse enarravit. Habemus igitur ista eadem, quoniam Jesus Christus ὂν est, quoniam λόγος est, quoniam in principio fuit, quoniam circa Deum fuit, quoniam in gremio fuit et est. Ipsa omnia nonne manifeste et dilucide significant, filium Dei esse cui attribuuntur ista, ὂν et ante omnia ὄν; si pater Deus, antequam est ὂν, esse potentia accipitur ipsius quod ὂν est? Quod quidem ὂν a sua potentia in suo patre exsilivit; ipsum τὸ ὂν manifestationem accipiens, quod fuisset occultum: et ista, divina et ineffabilis generatio est. Exterminandum igitur dogma est, ex iis quae non sunt, esse sive prodiisse Jesum.

XVII. Videamus rursus aliud. Λόγος est Jesus. Quid igitur est λόγος? Dico; quoniam est patrica 1029C quaedam activa potestas, et quae immota sit, et quae se ipsam constituunt, ut sit in actu, non in potentia. Si ergo istud sic est, quare ὁ λόγος circa Deum erat? Necessario circa id ipsum, ut per αὐτὸν λόγον omnia gignerentur, et sine ipso nihil. Operatur ergo Deus per λόγον, et semper operatur λόγος. Est ergo activa potentia immota, et quae semper operetur, et quae constituat, ut sit actione quod fuit potentia. Istum ergo dicimus, quod in principio fuit. In principio autem esse, non generatum esse significat. Et vere propterea Deus est λόγος, quoniam in principio fuit sicut Deus, et circa Deum fuit. Non 1030A genitus est λόγος, cum Deus ipse λόγος sit, sed quiescens et silens λόγος· ut videas necessitatem cognoscendi, non genitum esse λόγον multo magis quam ipsum fieri ex iis quae non sunt.

XVIII. Quid deinde cognoscentia nostra? quemadmodum fertur? quomodo movetur circa λόγον? Non sic λόγον videt, quasi aut propter aliud est, aut alterius est juxta quod est. Ad hoc est, ut aliud esse constituat, et omnino non aliter. Pater ergo et generator omnium λόγος, per quem omnia effecta sunt, et sine quo factum est nihil. Sed αὐτοῦ τοῦ λόγου potentiam, aliud constituendi et faciendi potentiam, sic non oportet intelligere et audire, sicut in omnium causa. Ipse enim constitutus est etiam et αὐτοῦ τοῦ λόγου. Si enim prima causa, non solum 1030B aliorum omnium causa, sed sui ipsius est causa. Deus ergo a semetipso, et Deus est.

XIX. Sed quoniam esse hoc ipsum, quod est moveri et intelligere, hoc est agere; primum est potentia; et constitutiva potentia, primum, inquam, est. Necessario igitur ipsum esse praecedit. Ergo et intelligere et moveri et agere ab eo est, quod est esse. Est autem secundum quod est, in actu esse: hoc est, filium esse; et magis istud, quam illud ipsum esse quod est pater; quod est esse, hoc est agere et operari. Non enim aliud ibi esse, aliud operari. Simplex enim illud unum, et unum et solum semper. In patre igitur filius, et in filio pater.

XX. Quomodo igitur effectum est? quomodo filius et pater, si simul? Neque solum simul ambo, sed 1030C unum et solum et simplex. Sed hoc non oportet quaerere, sufficit enim credere. Dicamus igitur, cum fas est. Primum manifestum est; quoniam λόγος neque aliud, neque ab alio, sed circa Deum. Dicit enim Evangelium: In principio erat λόγος, et λόγος erat circa Deum (Joan. I, 1) . Rursus dicit: Unigenitus filius qui est in gremio patris (Ibid. 18) . Quomodo ista dicta aut accipis aut intelligis? Romani πρὸς τὸν Θεὸν, apud Deum dicunt, quasi ad intus, vel penitus intus, id est in Dei existentia: et hoc verum. In eo enim quod est esse inest et operari. In Deo enim λόγος· et sic in patre filius. 1031A Causa enim est, ipsum esse ad actionem: oportet enim esse primum, cui inest operari: et hoc est Deus. Ista ergo duo, duo dico secundum virtutem: secundum autem intelligentiam simplicitatis, dico unum solum. Si igitur principium causa est ipsum esse ad operationem et actionem, generatur agere ab eo quod est esse. Esse autem pater est: operari ergo filius.

XXI. Quae igitur generatio est, aut apparentia generationis? Primum autem si oportet istud dicere, ne quis ἔμφασιν temporis accipiat. Primum, secundum intelligentiam dico. Primum igitur dicimus in semetipsum conversum, et moveri et intelligere intus in requie positam beatitudinem, omnimodis perfectam custoditam. Est autem ipsum beatitudinis 1031B et magnitudinis Dei, et intus et foris, et moveri et operari. Omne enim quod est omne, et intus et foris est. Quomodo istud, et intus et foris, Deo existente et in omni et in toto, postea dicendum.

XXII. Nunc autem accipe causas intelligendi, ἔμφασιν temporis penitus abesse, si juxta prius et posterius, omnino sine tempore effectis omnibus. Ex aeterno enim omnia. Deus igitur omnimodis perfectus, et super omnimodis perfecta: is qui omnia creavit, et qui omnium causa est: non illud ipsum solum, quod unum fuit et solum; sed et multa et omnia quae potentia sunt esse, fuit et voluit esse omnia. Alia vero, sine actione, quomodo possibile fuit esse? Exsilivit igitur Dei voluntate actio: ipsa autem actio, Dei voluntas fuit: simplex 1031C enim omne ibi. Λόγος ergo qui est in Deo, ipse Deus est, ipse voluntas, ipse intelligentia, ipse et vita, ipse actio: ex se genito motu, ab eo quod est esse, processit in esse suum proprium: id est, in quo est agere; apparuit ipsum agere, quod quidem effecit omnia. Ipsum vero natum est ab eo quod est esse, in id quod est agere; habens in eo quod est agere, et esse. Sicut illud esse, et agere habet et esse: Sic hoc, agere habet et esse. Ipsum autem agere, hoc est esse; ut illud esse, hoc est quod agere. Unum ergo et simplex, ista duo.

XXIII. Id si ita est, neque ex nihilo Jesus, qui ab eo quod est esse, apparuit actio; cum ipsa actio, et hoc fuit quod est esse: neque non est propter 1032A ista duo τὸ ὁμοούσιον· quia idem est, quod substantiae unius ejusdem est. Unum utique est una actio: quippe cum ipsum agere et esse sit. Hic est filius, hic a patre, hic circa Deum, hic qui in gremio patris, hic est intus, hic est foris. Opere enim foris, in eo quod est esse intus: et in Patre ipse Deus in Deo, qui idem omnino est ei: actione autem qui sit filius. Et ubicumque est, et esse est et actio: et isto modo, et pater est et Deus est, et filius est et λόγος.

XXIV. Ubi igitur est ille nefarius intellectus et blasphemus? Ubi habet locum aliud quid esse, et ab alio habet locum? Ubi est quod amplius dicit, ex nihilo esse Jesum Christum, filium Dei? Ubi est illud, quod nihilum est? Quomodo quod nihilum est, potest incidere in Deum aut in cogitationem Dei? 1032B Vera enim excogitatio, ex veris est. Porro quod vere non est, falsum est. Non igitur excogitat Deus, quod vere non est. Sed nos fallit, quoniam Dei potentia in isto magis credimus, si ab iis quae vere non sunt, efficiat ea quae vere sunt. Sed in quantum Dei potentia omnia potest, in tantum juxta quod potentia est, nihil aliud generat quam quorum potentia est ut sint. Eorum autem quae vere non sunt omnimodis, omnino nulla potentia est.

XXV. Quomodo ergo nulla existente potentia eorum quae vere non sunt, effecta est actio eorum quae sunt? Quippe si est Dei potentia, ut ad esse ducantur ea quae esse non possunt, jam secundum potentiam habent esse, vel sunt ὄντα, illa ipsa quae omnino εἰσὶ μὴ ὄντα. Et idcirco non esse illa 1032C diximus, quae in abscondito posita et in potentia, nondum tamen apparuerunt in actione. Fuerunt enim omnia in Deo. Eorum enim omnium quae sunt, λόγος semen est. Λόγος enim in Deo: in operatione, id est in virtute Dei, qui est filius Dei, apparuerunt omnia quae facta sunt.

XXVI. Sed dicunt quidam sacrilegi: Si circa Deum fuit λόγος, et supra gremium Dei exsistens filius, non intus in gremio, sed foris intelligitur. Quid vero? Anima homini inspiravit Deus ex se, ex intus: omnium autem creatorem, liberatorem ac sanctificatorem illius ipsius animae, et totius corporis redemptorem et erectorem, non ex intus? Nonne angelicam naturam ex intus emisit? Quando 1033A autem hominem de terra formavit, et altera pecora et quadrupedia, et rursus ex aqua animantia cuncta, et caeterorum in aere ea ex alio in aliud, et illud ex quo primum ex iis quae non sunt: Jesum vero unde dicis? Ante omnia namque filius. Num ergo ab inani, et omnino de nullo? Deinde corpus ejus formavit: animam vero aut spiritum corpus non habuit, antequam in mundum ingrederetur? Habuitne animam? Eam igitur insufflavit, sive insibilavit: neque enim in eum. Quomodo enim in ipsum, cum nondum haberet corpus? Sed si quod insibilavit, fuit id ipsum filius. Si istud ita est, est ergo a Deo filius: sic et spiritus. Non enim ex nihilo spiritus. Dicit enim Deus (Isa. XLII, 5) : Omnem spiritum ego emisi. Insufflando ergo, super se insufflavit Deus, et 1033B sic natus est filius: non ergo fecit illum Deus. Non ergo circa Deum vel supra gremium foris est, sed intus. Utrumque testificatur David dicens (Zach. XII, 1) : Eructavit cor meum Verbum bonum. Non ergo, quod est filius, factum est, sicut omnia: contra id quod dicit Deus. Nam si factus est; antequam fieret, non erat Verbum Dei.

XXVII. Quid igitur dicimus? Nonne est necessarium confiteri, si Verbum fecit omnia, primum omnium esse Verbum, velut Verbum omnimodis Verbum, Verbum quod nos et prophetae et evangelistae nominamus λόγον et filium? Moses sic dicit (Gen. I, 1) : In principio fecit Deus coelum et terram. Secundum Aquilam hoc idem sic: In capitulo fecit Deus: ut Hebraei Mosis dictum pronuntiant: sive 1033C in principio, sive in capitulo, in Christo eum fecit Deus. Principium ergo et caput, Christus. Et hoc frequenter dicitur: Creavit omnia in Christo. Λόγος enim Christus ut semen est omnium. Primus ergo Christus: ante enim omnem creaturam fuit. Unde igitur Christus? Si Verbum est, a Deo: si voluntas, a Deo: si autem motus aut actio, a Deo: et si ipsum agere et esse est, juxta ipsum esse pater est, filius autem actio est: et quoniam ipsum esse actio est, et agere est esse; idcirco ὁμοούσιον et pater αὐτὸς λόγος.

XXVIII. Sed quomodo ὁμοούσιον, nondum exsistente substantia? Nomina vero ab iis quae posterius sunt, et ab iis quae post Deum, et inventa et assumpta sunt. Et quoniam non est invenire nomen dignum Deo, ab iis quae scimus nominamus Deum; 1034A habentes in intellectu, quoniam non proprie nominamus nec appellamus: quemadmodum dicimus, Vivit Deus, intelligit Deus. Proinde a nostris actionibus nominamus actiones Dei, existente tamen illo super omnia; neque tantum existente, sed quasi existente, οὐδὲ ὄντως ὑπάρχοντος, ἀλλὰ ὄντος μικροῦ ὑπάρχοντος, Isto etiam modo substantiam, existentiam, et caetera hujusmodi apponimus Deo, et ejus essentiae οὐσίαν aliter dicimus, aliter se habente substantia creata ad quod inest sibi, et ad suum etiam esse.

XXIX. Similiter et cum dicimus, quod Deus factus est Christus vel homo: non quod vere factus sit, sed quoniam unus sit, et in omnibus sit, et omnes in ipso: idcircoque dicatur omnibus omnia factus, 1034B ut essent: non quod factus sit ut esset, sed quod effectus sit ad ita esse. Siquidem non dicitur, Filius Dei factus est, sed (Act. II, 36) quod est factus nobis Dominus; sicut Salomon dicit (Prov. VIII, 22) : Et fecisse me supra vias tuas. Nam de aeterna divinaque generatione supponit statim (Ibid. V\. 25) : Ante omnes me genuit Dominus. Dicitque Joannes (Joan. I, 3, 4) : Quod factum est, in ipso vita erat. Quid deinde? Nonne Deus creaturam fecit, et in creatura primum coelum et terram? Non ergo fecit Christum. Natus est ergo Christus, non factus. Ubicumque enim dicitur factus, post primum et aeternum generari, dicitur post effectus esse. Sicut (Gal. IV, 4) de muliere dicitur factus; et in Actibus Apostolorum (Act. II, 36) : Certissime igitur cognoscat domus Israel, 1034C quoniam istum Christum Deus fecit, quem tulistis in ligno crucis. Ista omnia post generationem, quae una est et sancta et ineffabilis, haec inquam omnia dicuntur. Non ista dicuntur in ejus existentiam, sed in actus et administrationem potentiae et virtutis ejus. De generatione igitur quae est filius Dei, manifestum est et quod ὁμοούσιον substantia ejus, in majestate, in propria significantia intelligentiaque, intellecta secundum esse existentiae substantiae. Et sic demonstratum, quomodo ὁμοούσιον.

XXX. Habes, mi Candide, quod reliquum est dicere. Si filius Dei Jesus, generatione filius. Dicis enim: «Si generatio motus, et motus mutatio; mutationem autem in Deo esse, impossibile est intelligere: ergo nefas dicere necesse est, nonnihil 1035A a Deo gignibile: non igitur Jesus Dei generatione filius.» Bono quidem ordine deduxisti: sed quem circumduxisti? Forte me? sed magis te. Dixisti enim, quod fecit Jesus Deum. Quid deinde? Facere nonne motus est? nihilo minus quam agere. Agere enim, facere est: sicut et facere, agere. Ambobus ergo in motu existentibus, necesse est sequi mutationem: quam in Deo constituere, sicut est declaratum, incongruum est. Confitendum igitur aut facere non esse motum, aut non omnem motum esse mutationem. Sed enim facere, motus est: et Deus juxta motum fecit; cui nullo modo mutari contingit, et omnino non congruit quomodolibet accidens recipere. Relinquitur ergo, non omnem motum mutationem esse. Si non omnis motus mutatio est, quid 1035B magis eligendum circa Jesum? secundum generationem illum esse, aut secundum effectionem? Juxta divinam intelligentiam, secundum generationem. Etsi enim Deus simul ac dicit, facit quae facit: Sed dicere, motus est, praeexistente silentio: mutatio est igitur, silenti dicere. Si autem per Verbum fecit Deus, ante fuit Verbum quam facere. Si ante fuit Verbum quam facere, juxta generationem ante fuit. Generat enim ὁ νοῦς Verbum. Generatio igitur Jesu, qui λόγος est. Quem Jesum gnari rerum dicunt secundum tres modos filium esse, veritate, natura, positione. Secundum veritatem esse filium, hoc ipso quod substantia est: et ipsum idcirco et simul et ejusdem substantiae esse, quomodo et pater et λόγος et filius et Deus. Natura autem filius in animali generatione. 1035C Positione vero in adoptione. Sunt et alii modi: ut moribus, aetate, disciplina: ut Apostolus Paulus dicit (I. Cor. IV, 15) : Ego vos genui. Modus igitur secundum veritatem et altior modus est, et 1036A omnibus divinior. Quis autem modus sit generationis sive filietatis ejus, sive juxta significatos, sive alios modos: confiteor ego Deo, cujus hoc potentia factum est.

XXXI. Dictum est a nobis sufficienter, ut credo, in aliis libris, a quo sit progressio et descensio; regressioque promissi sancti Spiritus declarata est: et de triplici unitate et unali trinitate. Nec suffero audiens dogma vestrum de Spiritu sancto, blasphemia plenum: «Quod iste Spiritus in sanctificationem est, et qui tantummodo sanctificet et doceat: et quod ipse factus sit, sicut omnis creatura.» Cum tamen ipse Spiritus differat propria sua actione a filio, cui tamen semper praesens est: sicut et ipse filius actione differt a patre suo, qui tamen sit pater 1036B juxta id quod est esse. Sicque istorum trium unum et idem existentium, una divinitas et non multifida majestas; sed οὐδὲ ἀντίθεια μήτε ἄθεια· sed tria unum, et unum tria: et ter posita, unum idemque atque solum. Sed de iis tribus alia nobis oratio.

XXXII. Salva nunc nos, pater, concede nobis peccata nostra. Et hoc quidem de Deo dicere, quid sit, peccatum est: et quomodo sit dicere, peccatum est: et non una voce venerari, quantum fieri potest sobria, sed enuntiare velle. Sed quoniam dedisti nobis, Domine sancte pater, Spiritum (I Cor. XII, 11) dividentem nobis prout vult, des nobis et cognoscentiam. Fidem enim habemus, et dicimus: omnigenam tamen de te ignorationem habentes. Attamen te patrem Deum, et filium Jesum Christum Dominum 1036C nostrum, et Spiritum in omni verbo semper confitentes, qui cum tecum et filio eodem vivit in aeternum. Amen.